مقایسه بورس تهران با بازارهای جهانی

خودنمایی عوامل اقتصادی در رشد بورس تهران

بورس تهران پایان خوشی را برای نخستین هفته کاری اردیبهشت‌ماه رقم زد.

به‌نظر می‌رسد که نشانه‌های اولیه از توافق احتمالی کشورهای اروپایی با ایالات متحده برای حفظ برجام در کنار آرامش نسبی در بازار ارز و عملکرد امیدوارکننده اغلب بنگاه‌های بزرگ بورسی در نخستین ماه سال، بازگشت شاخص بازار سهام به مسیر صعودی را در پی داشته است.

دنیای اقتصاد: بورس تهران پایان خوشی را برای نخستین هفته کاری اردیبهشت‌ماه رقم زد. به‌نظر می‌رسد که نشانه‌های اولیه از توافق احتمالی کشورهای اروپایی با ایالات متحده برای حفظ برجام در کنار آرامش نسبی در بازار ارز و عملکرد امیدوارکننده اغلب بنگاه‌های بزرگ بورسی در نخستین ماه سال، بازگشت شاخص بازار سهام به مسیر صعودی را در پی داشته است.

بازار سهام در چنین شرایطی، معاملات روز گذشته را با رشد شاخص کل پشت سر گذاشت تا این متغیر برای دومین روز پیاپی، صعودی ثبت شود. نماگر اصلی سهام در جریان دادوستدهای دیروز ۲۳/ ۰ درصد (معادل ۲۲۰ واحد) افزایش یافت و در سطح ۹۴ هزار و ۷۹۶ واحد ایستاد. پس از التهاب معاملات در دو هفته اخیر(تا معاملات دوشنبه هفته جاری) و افت متوالی شاخص سهام تحت تاثیر نگرانی‌های معطوف به برجام و سردرگمی حاصل از تصمیمات سیاست‌گذار در بازار ارز، طی دو روز گذشته شاهد تلطیف فضای روانی بورس تهران و در نتیجه، رشد ارزش سهام بودیم.

از رفتارشناسی بازار در دو روز اخیر چنین برداشت می‌شود که از سلطه نفسگیر ریسک‌های سیستماتیک و خلا اطلاعاتی ناشی از تاثیر تحولات جدید نرخ ارز بر سهام وابسته کاسته شده است. در واقع، انتشار اخبار مثبت از گفت‌وگوی مقامات اروپایی با ایالات متحده برای حفظ برجام، در آستانه تصمیم نهایی ترامپ در مورد خروج آمریکا از این پیمان بین‌المللی، در کنار عملکرد امیدوارکننده برخی شرکت‌ها به بهبود نسبی بهای سهام بورس تهران در دو روز گذشته انجامید. این دو عامل در کنار هم، شرایطی را به وجود آورده تا سهامداران ضمن ترمیم انتظارات خود از ارزش آتی سهام، حضور پررنگ‌تری در سمت خرید داشته باشند. به این ترتیب به نظر می‌رسد، با کمرنگ‌شدن سایه سنگین برجام بر فضای معاملات سهام سهامداران بیش از گذشته به عوامل بنیادی توجه داشتند.

خودنمایی عوامل بنیادی

بنگاه‌های بورسی در چند روز اخیر عملکرد فروردین خود را در قالب گزارش‌های ماهانه، روانه سامانه اطلاع‌رسانی ناشران(کدال) کردند. این رویداد شرایطی را فراهم کرد تا سهامداران با بررسی گزارش‌های مزبور، با مشارکت فعال‌تر در بازار، تصمیمات منطقی‌تری اتخاذ کنند و همین امر در فروکش‌کردن هیجان ناشی از خلا اطلاعاتی روزهای گذشته تاثیر گذاشت. این موضوع در معاملات سهام مختلف بورس تهران طی روز گذشته انعکاس یافت و فشار بر قیمت‌ها را تعدیل کرد. به‌عنوان مثال نماد «فولاد» به لطف گزارش عملکرد امیدبخش برای فروردین، همچون روز سه‌شنبه در صدر فهرست نمادها با بیشترین اثر مثبت بر شاخص کل نشست. از سوی دیگر، نقش‌آفرینی نرخ دلار در درآمد ریالی شرکت‌های پتروشیمی با محصولات صادراتی نیز منعکس شد و عامل فشار بر شاخص این گروه بورسی طی روز گذشته شد.

سهام پالایشی در کانون توجه

در حالی که در روزهای اخیر شاهد انتشار گزارش فعالیت ماهانه برای اغلب شرکت‌های بورسی بودیم، معاملات سهام زیرمجموعه گروه پالایشی در غیاب این اطلاعات صورت پذیرفت. با وجود این، سهام گروه پالایشی به رغم وقفه در انتشار گزارش‌های ماهانه با رشد تقاضا طی دو روز گذشته مواجه شد. برآیند چنین رفتاری از سوی سهامداران به رشد ۷/ ۱ درصدی شاخص گروه پالایشی طی معاملات روز گذشته انجامید. نماگر این گروه در بین صنایع کالایی بازار، بیشترین رشد روزانه را ثبت کرد. ضمن اینکه بیشترین جریان نقدینگی نیز به سهام این مجموعه تعلق گرفت. سهامداران در جریان معاملات دیروز بیش از ۱۹ میلیارد تومان از سهام گروه پالایشی را بین خود دست‌به‌دست کردند که بخش اصلی خریدها به نام اشخاص حقیقی به ثبت رسید. به نظر می‌رسد خوش‌بینی به رشد قابل‌ملاحظه قیمت جهانی نفت در کنار رشد ۱۱ درصدی نرخ مبنای دلار برای محاسبه هزینه‌ها و درآمدهای شرکت‌های پالایشی، منجر به رشد تقاضا در سهام مزبور شده است. علاوه بر این در روزهای گذشته به دنبال بروز ریسک‌های ژئوپلیتیک در خاورمیانه، قیمت نفت صعود چشمگیری را به نمایش گذاشت. به این ترتیب، شاخص نفتی برنت سطح ۷۵ دلاری را هم تجربه کرد و در بالاترین سطح خود طی ۴۰ ماه گذشته ایستاد.

مجموعه تحرکات فعالان بازار در سهام گروه پالایشی نشان‌دهنده خوش‌بینی سهامداران از بازتاب عوامل بنیادی در عملکرد شرکت‌های مزبور طی روزهای آتی است. هر چند ریسک نحوه قیمت‌گذاری از سوی شرکت پالایش و پخش و تغییر سودآوری بنگاه‌های این مجموعه به قوت خود باقی ا‌ست. با این حال عوامل حمایت‌کننده به‌طور بالقوه جذابیت این سهام را در پی داشته است. این در حالی است که گروه پالایشی که به‌رغم دیگر گروه‌های کالایی از سیاست ارزی جدید منتفع می‌شد، تحت تاثیر فضای ملتهب و نگران بازار و سلطه بلامنازع برجام بر ارزش سهام طی دو هفته گذشته با رکود دست‌وپنجه نرم می‌کرد. بر خلاف تقاضای یکدست در سهام پالایشی، صنایع بزرگی نظیر پتروشیمی و خودرو در معاملات دیروز با افت شاخص مواجه شدند. نوسان محدود قیمت در سهام پتروشیمی را باید در تاثیر منفی سیاست جدید ارزی بر سودآوری بنگاه‌های این مجموعه جست‌وجو کرد که از دو ناحیه متضرر می‌شوند؛ یکی افزایش نرخ خوراک به دلیل رشد نرخ دلار مبنا و از سوی دیگر افت درآمدهای صادراتی به دلیل اعمال سیاست‌های جدید ارزی است.

بازگشت پرقدرت حقیقی‌ها در سمت خرید

به‌طور کلی، برآیند رفتار عمومی فعالان طی روز گذشته حاکی از تحرک بیشتر سهامداران حقیقی بود؛ به گونه‌ای که این دسته از فعالان بازار پس از ۱۵ روز کاری، جریان تغییر مالکیت سهام را به نام خود ثبت کردند. بررسی‌ها نشان می‌دهد سهامداران حقوقی از هشتم فروردین تا روز سه‌شنبه، (چهارم اردیبهشت) به‌صورت پیوسته در سمت خرید حضور قدرتمندی داشته‌اند و مالکیت سهام را در این بازه زمانی به نفع خود تغییر داده‌اند. اما در روز گذشته این جریان با چرخش مواجه شد و در نتیجه بیش از ۳ میلیارد تومان سهم از سبد سهامداران حقوقی بازار به سمت پرتفوی فعالان حقیقی جابه‌جا شد. تغییر مالکیت سهام به نفع سهامداران حقیقی، به‌طور سنتی نشان‌دهنده خوش‌بینی بازار به ارزش آتی سهام است. از این چشم‌انداز، می‌توان کمرنگ‌شدن نگرانی‌های پیرامون برجام را در آینه خوش‌بینی و پیشتازی فعالان حقیقی بازار به وضوح دید. اگر قدری به عقب بازگردیم این موضوع وضوح بیشتری می‌یابد. در واقع، در پاییز سال گذشته که شاخص کل با طی کردن مسیر صعودی، رکوردهای پیشین را می‌شکست همزمان سهامداران حقیقی زمام مالکیت سهام را در دست داشته‌اند، بنابراین حضور پررنگ سهامداران حقیقی طی روز گذشته را می‌توان به فال نیک گرفت.

ارزش معاملات بورس کالا از مرز ۱۰۰ هزار میلیارد تومان گذشت

ارزش معاملات بورس کالای ایران از ابتدای سال جاری تاکنون برای نخستین بار در تاریخ معاملات این بورس از مرز ۱۰۰هزار میلیارد تومان فراتر رفت.

به گزارش «پایگاه خبری بورس کالای ایران»، ارزش کل معاملات بورس کالای ایران اعم از بازار فیزیکی و مالی از ابتدای سال جاری تا پایان معاملات هفته گذشته در حالی به بیش از ۱۰۱ هزار و ۳۰۳ میلیارد و ۲۴۸ میلیون تومان رسید که این رقم نسبت به ارزش ۷۳ هزار و ۹۴۲ میلیارد و ۲۶۴ میلیون تومانی به ثبت رسیده در دوره مشابه سال گذشته با رشد ۳۷درصدی همراه بوده است.

طی حدود ۱۱ماهی که از سال ۹۶ سپری شده، در بازار فیزیکی بورس کالا ۲۸میلیون و ۸۴۸ هزار تن انواع محصول به ارزشی بیش از ۴۳ هزار و ۹۵۶ میلیارد تومان خرید و فروش شده که از این میزان بیشترین سهم از کل ارزش معاملات به ترتیب به تالار محصولات صنعتی و معدنی و تالار پتروشیمی اختصاص یافته است.

آمارهای موجود حاکی از آن است که حجم و ارزش معاملات بازار فیزیکی از ابتدای سال جاری تا پایان معاملات هفته گذشته به ترتیب با ۳ و ۳۱ درصد رشد نسبت به دوره مشابه سال گذشته همراه شده است.

در این میان در تالار محصولات صنعتی و معدنی بیش از هفت میلیون و ۸۳۸ هزار تن محصول به ارزشی بیش از ۱۸ هزار و ۱۹ میلیارد و ۷۹ میلیون تومان مورد معامله قرار گرفته است که در مقایسه با دوره مشابه سال گذشته ۲۷ درصد افزایش ارزش را نشان می دهد.

در بازار محصولات کشاورزی نیز ۳۰۸۱ میلیارد و ۶۱۱ میلیون تومان محصول به حجمی بالغ بر دو میلیون و ۷۴۶ هزار تن معامله شده که از نظر حجم و ارزش معاملات به ترتیب رشد ۱۹ و ۱۸ درصدی ثبت شده است.

در تالار محصولات پتروشیمی نیز حجم معاملات با رشد ۱۰ درصدی نسبت به مدت مشابه سال گذشته، به بیش از سه میلیون و ۶۲۲ هزار تن محصول رسید و ارزشی بیش از ۱۳ هزار و ۶۴۸ میلیارد و ۸۹۲ میلیون تومان را رقم زد.

حجم معاملات تالار فرآورده های نفتی نیز به حدود ۹ میلیون و ۴۸۳ هزار تن محصول رسید و نسبت به سال قبل ۹ درصد رشد کرد. ارزش معاملات این تالار نیز به حدود هشت هزار و ۸۲۶ میلیارد و ۶۷۱ میلیون تومان افزایش یافت که حاکی از رشد ۴۷ درصدی نسبت به بازه زمانی مشابه سال ۹۵ است.

نکته دیگر اینکه، در این بازه زمانی مذکور حجم بازار فرعی با رشد ۵۷ درصدی به ۱۵۸ هزار و ۵۴۶ تن محصول رسید و ارزش معاملات این بازار نیز با افزایش ۱۵۰ درصدی به ۳۳۴ میلیارد و ۱۵۱ میلیون و ۷۶۸ هزار تومان رشد کرد.

سهم بازار مالی از حجم و ارزش کل معاملات

حجم و ارزش معاملات بازار مالی بورس کالای ایران نیز طی سال جاری که شامل معاملات قرادادهای آتی، آپشن، سلف موازی استاندارد، گواهی سپرده کالایی و صندوق سرمایه گذاری می شود با رشد نسبت به سال گذشته همراه شده است. بطوریکه ارزش بازار مالی طی این مدت به رقمی بیش از ۵۷ هزار و ۳۴۶ میلیارد تومان رسیده تا این بخش سهم بیشتری از ارزش معاملات بورس کالای ایران را به نسبت بازار فیزیکی در اختیار بگیرد.

نگاهی به آمار معاملات بازار مالی بورس کالا نشان می دهد قراردادهای مشتقه از جمله معاملات آتی و آپشن در صدر این بازار قرار دارد. بطوریکه در بخش قراردادهای مشتقه از ابتدای سال ۹۶ تا تاریخ ۲۶ بهمن ماه، در مجموع بیش از سه میلیون و ۷۲۳ هزار قرارداد آتی و آپشن به ارزشی بیش از ۵۶ هزار و ۳۸۰ میلیارد تومان مورد معامله قرار گرفته است.

به این ترتیب در بازار آتی سکه بیش از ۵۶ هزار و ۳۲۹ میلیارد و ۲۰۴ میلیون تومان قرارداد در بورس کالا منعقد شده تا حجم و ارزش معاملات این بخش از بازار مالی در مقایسه با دوره مشابه سال گذشته به ترتیب با ۲۵ و ۵۸ درصد افزایش همراه شود. حجم و ارزش معاملات قراردادهای آپشن نیز به ترتیب با رشد ۱۹ و ۲۷ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل همراه شده است.

همچنین طی بازه زمانی حدود ۱۱ ماهه امسال، ارزش معاملات قراردادهای سلف موازی استاندارد به ۳۹۴ میلیارد و ۶۳۲ میلیون تومان رسید و در بخش گواهی سپرده کالایی نیز ارزش معاملات به ۴۸۷ میلیارد و ۳۱۱ میلیون تومان رشد کرد. صندوق های سرمایه گذاری فعال در بورس کالای ایران نیز ارزش معاملاتی بیش از ۸۴ میلیارد و ۴۵۷ میلیون تومان را به ثبت رساند.

انواع قراردادها در بازار فیزیکی

این گزارش می افزاید، در بازار نقدی در کلیه تالارهای معاملاتی طی بازه زمانی مذکور بیش از ۱۶ میلیون و ۸۵۳ هزار و ۵۰۶ تن محصول به ارزشی بیش از ۲۶ هزار و ۸۵۱ میلیارد و ۴۵۴ میلیون تومان دادو ستد شده و ارزش معاملات سلف نیز با معامله ۶ میلیون و ۹۹۱ هزار و ۷۰۷ تن محصول از رقم ۱۷ هزار و ۱۰۰ میلیارد و ۴۲۰ میلیون تومان فراتر رفته است.

معاملات نسیه نیز چهار میلیارد و ۶۷۳ میلیون و ۲۱۷ هزار تومان از کل ارزش معاملات بازار فیزیکی را در تالارهای مختلف به خود اختصاص داده است.

فولاد، پلیمر و گندم در صدر معاملات

همچنین در تالار محصولات صنعتی و معدنی درحالی بیش از ۱۸ هزار و ۱۹ میلیارد و ۷۹ میلیون تومان انواع محصول معامله شده که معاملات فولاد با ۶ میلیون و ۲۳۴ هزار تن حجم به ارزشی بیش از ۱۳ هزار و ۸۶۴ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان در قالب قراردادهای نقد، نسیه و سلف در صدر معاملات این بازار قرار گرفته است.

در بازار محصولات پتروشیمی نیز بیشترین حجم و ارزش معاملات در خصوص محصولات پلیمری رقم خورده تا بیش از دو میلیون و ۶۰۱ هزار تن محصول به ارزشی بالغ بر ۱۱ هزار و ۱۱۴ میلیارد و ۷۶۳ میلیون تومان مورد معامله قرار گیرد.

محصول قیر نیز با معامله ۴ میلیون و ۸۴۲ هزار و ۱۳۸ تنی به ارزشی بیش از ۴ هزار و ۷۶۸ میلیارد و ۷۶۵ میلیون تومان به ترتیب ۵۱ و ۵۴ درصد از کل حجم و ارزش معاملات بازار فرآورده های نفتی را از ابتدای سال جاری تاکنون در برگرفته است.

در تالار کشاورزی نیز بیش از یک میلیون و ۸۰۷ هزار تن گندم به ارزشی بالغ بر هزار و ۵۷۹ میلیارد و ۷۴۵ میلیون تومان دادوستد شده تا به ترتیب ۶۶ و ۵۱ درصد از کل حجم و ارزش معاملات این تالار را در اختیار خود بگیرد.

در بازار فرعی بورس کالای ایران نیز در حالی معاملاتی به ارزش ۳۳۴ میلیارد و ۱۵۱ میلیون و ۷۶۸ هزار تومان به ثبت رسیده که محصولات کشاورزی به ترتیب ۳۶.۲ و ۴۸ درصد از کل حجم و ارزش معاملات این بازار را به خود اختصاص داده است.

واگرایی سنتی بورس ایران با بورس‌های جهانی

«جهان‌صنعت»- طی هفته‌های اخیر خبرهای مختلفی از جمله توافق احتمالی برجام، نوسان قیمت‌های جهانی و تحولات سیاسی بین‌المللی، بازار سهام ایران را تحت تاثیر قرار داده است، اما آنچه در رفتار بازار ایران به ویژه طی سه هفته گذشته بیش از همه مشهود بوده است، واگرایی این بازار با بازارهای سهام جهان است. در حالی که بازارهای سهام جهان طی یک ماه گذشته عموما نزولی بوده‌اند اما بازار سهام ایران در مسیری متفاوت قرار گرفته و در حال صعود است؛ روندی که در ابتدای پاندمی کرونا نیز تکرار شده و در حالی که به سبب قرنطینه‌ها و افق مبهم اقتصادی، بازارهای ریسکی جهان در سراشیبی قرار گرفته بودند اما بازار سهام ایران پررونق‌ترین روزهای تاریخ خود را سپری می‌کرد. در همین مسیر، روز گذشته نیز در حالی بازار سهام ایران رو به صعود داشت که مدتی است بازارهای بااهمیت جهان از جمله وال‌استریت، در حال ثبت بدترین رکوردهای نزولی تاریخ خود هستند. فردین آقابزرگی تحلیلگر بازار سرمایه نیز در گفت‌و‌گو با «جهان‌صنعت» همین امر را مورد توجه قرار داده و بر اثرپذیری بالای بورس ایران از تورم جهانی تاکید و عنوان می‌کند که با این حال اقتصاد ایران تافته جدابافته‌ای از اقتصاد جهانی است و همین امر سبب رفتار متفاوت بازار سهام ایران می‌شود. با این حال اما نکته مورد توجه درباره معاملات این روزهای بازار ایران، دیدگاه بالغانه معامله‌گران در مقایسه با سال ۹۹ و پرهیز از رفتارهای هیجانی است. به نحوی که معاملات حقیقی‌ها عموما با نگاه به تحولات اثرگذار اقتصادی رخ می‌دهد و از رفتارهای توده‌واری و خرید و فروش‌های دومینویی خبری نیست. بر همین اساس و با توجه به تاخت‌و‌تاز تورم در اقتصاد ایران و جهان،‌ شاید این گفته بیراه نباشد که امسال بهترین بازار برای سرمایه‌گذاری و ورود پول‌های سرگردان بازار سرمایه خواهد بود.
بررسی بازار سهام ایران در دو سال ۹۹ و ۱۴۰۱، شباهت قابل ملاحظه‌ای را نمایان می‌کند. به ویژه در صورتی که روند بازار با بازارهای جهانی مقایسه شود، شاهد نوعی واگرایی خواهیم بود به نحوی که هرگاه بازارهای ریسکی جهان در مسیر نزولی مداوم قرار گرفته‌اند، بازار سهام ایران، رشد قابل‌توجهی را سپری کرده است. بر همین اساس برخی معتقدند که بازار سهام ایران همواره با بازارهای جهانی واگرایی دارد. گفته می‌شود این نتیجه، حاصل اقتصاد منزوی و تحریمی ایران است که روند خود را به کلی از بازارهای جهانی و تحولات مهم بین‌المللی جدا کرده است. این نمونه درباره بازار سهام کشور بحران‌زده و تحریم‌شده ونزوئلا نیز قابل مشاهده مقایسه بورس تهران با بازارهای جهانی است. در همین پیوند همچنین این نکته نیز قابل توجه است که رشد نرخ تورم همواره توانسته به عنوان یک اهرم رشد بااهمیت، بازار سهام را نیز تحت تاثیر قرار داده و معامله‌گران را با هدف پوشش تورم به سرمایه‌گذاری در بازار سهام ترغیب کند.
بر همین اساس همواره گفته می‌شود که تورم محرک صعود بورس خواهد بود. با این حال اما در سال جاری، بازار سرمایه ایران از تفاوت رفتاری ویژه‌ای با سال ۹۹ برخوردار است. به نحوی که اگر چه بخش‌هایی از بازار در حال رشد هستند اما از رفتارهای هیجانی خبری نیست. این در حالی است که تورم و افزایش قیمت‌ها در قیاس با سال ۹۹، تاخت‌و‌تاز بیشتری داشته‌اند.
در صورتی که نمونه رفتاری هفته‌های اخیر معامله‌گران در بلندمدت هم ادامه داشته باشد نشان می‌دهد که سهامدار ایرانی طی دو سال گذشته به بلوغ رسیده و بورس ایران نیز عاقل شده است، به نحوی که وقتی بازار گرایش زیادی به صعود دارد هم این‌گونه نیست که تمامی سهم‌ها سقف رشد قیمت و دامنه مثبت نوسان را لمس کنند. بر همین اساس صاحب‌نظران عنوان می‌کنند که رفتار بازار سرمایه ایران عاقلانه و متعادل شده است که تداوم این روند به بهبود تحلیل‌پذیری و پویایی بورس خواهد انجامید.
رشد شاخص کل بر دوش ۷ نماد
بازار سهام دیروز با عبور از بلاتکلیفی‌های هفته نیمه‌تعطیل گذشته، مسیر رشد را در پیش گرفت. به نظر می‌رسد طی هفته‌های اخیر معاملات در میان تعداد معدودی از سهم‌ها در گردش است و برخی گروه‌های اثرپذیر از تحولات سیاسی و اقتصادی هستند که به معامله‌گران سود می‌دهند. به نحوی که یک بار با انتشار اخبار مثبت از برجام گروه خودرویی در صدر می‌نشیند و یک بار با مخابره خبر گرانی مواد غذایی و شوینده‌ها، این گروه‌ها مورد توجه قرار می‌گیرند. روز گذشته نیز آغاز روند صعودی تازه نفت در بازارهای جهانی، گروه‌های شیمیایی و فرآورده‌های نفتی را شارژ کرد تا پتروشیمی‌ها و پالایشی‌ها در صدر گروه‌های هدف سرمایه‌گذاران حقیقی قرار گیرند و بیشترین میزان ارزش معاملات خرد را به خود اختصاص دهند. با توجه به رشد قیمت جهانی نفت همزمان با گشایش مسیر صادرات نفت ایران و بازگشت ارز حاصل از آن به کشور، به نظر می‌رسد درآمدهای نفتی مجددا به روزهای رویایی گذشته بازگردد. این دیدگاه سبب ایجاد خوش‌بینی در میان سرمایه‌گذاران بازار سهام نیز شده است. اگرچه رشد درآمدهای نفتی طی ماه‌های آتی اثر خود را روی عملکرد شرکت‌ها بروز خواهد داد اما طی دو ماه گذشته طلای سیاه توانسته است توجه معامله‌گران ایرانی را به سمت گروه پالایشی جلب کند. طی سه روز گذشته نرخ جهانی نفت برنت مجددا به مسیر صعودی بازگشته و در محدوده قیمتی ۱۱۲ تا ۱۱۳ دلار نوسان کرده است. روز گذشته همچنین گروه غذایی نیز در بازار سهام روند نسبتا مثبتی داشت که می‌توان آن را نتیجه افزایش قیمت‌ها در این گروه به تبع رشد نرخ تورم داخلی دانست. بر همین اساس روز گذشته ارزش معاملات خرد بازار سهام به هفت هزار و ۳۶ میلیارد تومان رسید که رکورد تازه‌ای محسوب می‌شود. اگر چه این رقم در قیاس با روزهای داغ بورس عدد پایینی به نظر می‌رسد اما با نگاه به ارزش معاملات خرد بازار طی حدود ۲۰ ماه گذشته،‌ عبور ارزش معاملات خرد از مرز هفت هزار میلیارد تومان را می‌توان نشانه امیدبخشی از رونق دوباره بورس دانست. به ویژه آنکه از زمان بازتر شدن دامنه نوسان،‌ تغییر مالکیت از حقوقی به حقیقی وضعیت بهتری یافته و در موارد خروج پول نیز،‌ ارقام اندکی ثبت می‌شوند. روز گذشته نیز ۱۰۱ میلیارد تومان تغییر مالکیت از حقوقی به حقیقی رخ داده است.
طی معاملات روز گذشته همان‌گونه که با توجه به روند صعودی نرخ جهانی نفت پیش‌بینی می‌شد، گروه‌های شیمیایی و فرآورده‌های نفتی به شدت مورد توجه معامله‌گران قرار داشتند به نحوی که گروه فرآورده‌های نفتی یکپارچه سبزپوش بود و گروه شیمیایی نیز غالبا رشد را تجربه کرد. بر همین اساس، شاخص کل با رشد نمادهای نفتی شپنا،‌ شبندر، پارسان،‌ تاپیکو، شتران،‌ شپدیس و البته شستا توانست ۱۴ هزار واحد رشد را ثبت کند. در این روز همچنین شستا، شپنا، شبندر، شتران، خگستر، خودرو و خساپا در ردیف پرتراکنش‌ترین‌های بورس قرار گرفتند. در فرابورس هم نمادهای نفتی شاوان، شگویا و زاگرس در میان نمادهایی بودند که توانستند شاخص کل فرابورس را ۱۵۴ واحد پیش برانند.
اقتصاد ایران؛ تافته جدابافته
فردین آقابزرگی تحلیلگر بازار سرمایه در گفت‌و‌گو با «جهان‌صنعت» عنوان می‌کند: «سود عملیاتی اغلب صنایع و شرکت‌های ایرانی از افزایش نرخ فروش محصولات کامودیتی، نرخ جهانی نفت و فرآورده‌های پتروشیمی بسیار اثر می‌پذیرد. به بیان دیگر آنچه باعث می‌شود در خارج از ایران‌، بازار‌های مالی از جمله در آمریکا و اروپا افت کنند ریسک‌های ناشی از احتمال درگیر شدن امریکا یا اروپا در یک فرایند پرهزینه مثل جنگ- نه اینکه وارد جنگ شوند- بوده است. این ریسک سبب می‌شود آثار افزایش نرخ جهانی کمتر دیده شود بنابراین بازار‌های مالی افت می‌کنند.» او می‌افزاید: «اما بازار سرمایه ما همواره مشمول طرح‌های تحریمی است. همچنین عدم وابستگی و ارتباط اقتصادی با جامعه بین‌الملل باعث می‌شود که ما تافته جدابافته‌ای از فضای عمومی در اقتصاد جهان باشیم!» آقابزرگی ادامه می‌دهد: «اگر چه ممکن است مقدار تولید و فروش تعداد بی‌شماری از صنایع و شرکت‌های ما به دلیل جدایی از اقتصاد جهان، کاهش پیدا کند اما افزایش نرخ فروش محصول نهایی سبب جبران آن و موجب افزایش سود می‌شود.» این تحلیلگر بازار سرمایه تاکید می‌کند: «در حال حاضر محور تبدیل نقدینگی به دارایی‌های مالی و سهام، رکن نخست است. در نتیجه افزایش سود همزمان با رشد انتظارات تورمی است که ما شاهد نوعی اختلاف مسیر و واگرایی میان بورس ایران و جهان هستیم. به این نحو که از یک سو بازار‌های جهانی تحت ریسک جنگ روسیه و اوکراین رو به افول هستند اما در ایران روند صعودی طی می‌شود.» آقابزرگی توضیح می‌دهد: «این روند به این دلیل است که پول داغ- یعنی پولی که مردم نمی‌خواهند نگه دارند و از دستشان خارج می‌کنند تبدیل به نوعی دارایی و سرمایه می‌شود؛ چرا که احتمال می‌دهند ارزش آن بیش از آنچه انتظارش را دارند کاهش پیدا کند به همین دلیل یک مغایرت بین بازار سهام ما و سایر بازار‌ها مشاهده می‌شود.» او می‌افزاید: «این پرسشی است که اکنون مطرح است که چرا بازارهای مالی طی سه ماه گذشته ۱۰ تا ۲۰ درصد افت کرده‌اند اما در مقابل قیمت جهانی نفت ۳۰ تا ۴۰ درصد افزایش داشته است؛ در همین حال بورس ایران هم صعودی است! یک دلیل دیگر این امر هم آن است که اصلاح قیمت صنایع و شرکت‌های ما در سه ماه پایانی سال ۱۴۰۰ به پایان رسید و سربه‌سر شد؛ یعنی در نقطه‌ای ارزش ذاتی و ارزش روز معاملاتی شرکت‌ها به هم نزدیک‌تر شدند و فاصله کم شد؛ بنابراین نسبت به افت‌هایی که کرده بودیم فضای رشد ایجاد شد. سهام بسیاری از شرکت‌ها حدود ۵۰ درصد افت داشته‌اند و اکنون حدود ۱۰ درصد افزایش داشته‌اند؛ شاخص کل هم همین‌گونه رفتار کرده است.»
افت و خیز سهم‌ها با تمرکز نقدینگی
آقابزرگی در ادامه عنوان می‌کند: «بازار معمولا بر ۲ اساس تحلیل می‌شود؛ یکی تحلیل بنیادین است که مبتنی بر ادله، اصول و توضیحات کارشناسی است و موکول به حرکت روزانه نمی شود؛ به طور مثال صنایع غذایی و دارو که در ماه‌های اخیر رشد کرده‌اند دلیل بنیادین داشته‌اند و به دلیل افزایش نرخ احتمال می‌دهند که سود این شرکت‌ها خوب باشد و به صورت استراتژیک در مقطع فعلی بیش از پیش مورد توجه است.» این تحلیلگر بازار سرمایه می‌افزاید: «اما این نوسان روزانه که یک روز روی پالایشی است و روز دیگر بر روی خودرویی می‌رود، به نظر من تحلیل‌های مقطعی است و صرفا تمرکز نقدینگی است که این صنایع را حرکت می‌دهد. بر این اساس ممکن است مبتنی بر اصول توجیه‌پذیر و اقتصادی نباشد و ما بر مبنای ذات بازار که نوسان است این نوسانات را طبیعی می‌بینیم. یک موضوع کاملا واضح است که یک روز تمرکز نقدینگی روی یک شرکت و صنعتی ایجاد شود و بعد از یک مدت کوتاه و کسب یک نوسان کوچک نقدینگی خارج شود. سهم اگر بنیاد داشته باشد، حرکت و روند به صورت مداوم خود را نشان می‌دهد. همین که روزانه حرکت می‌کند نشان‌دهنده این است که سهم از لحاظ بنیادی ادله توجیه‌پذیری برای رشد نداشته است.»
بازدهی ۵۰ درصدی بورس با اهرم تورم
این تحلیلگر بازار سرمایه در ادامه اظهار می‌کند: «انتظارات تورمی و اصلاحاتی که مارا به یک نقطه تعادل تقریبی در سال ۱۴۰۰ رساند، زمینه لازم برای یک چرخه بازدهی معقول بعد از سال ۱۳۹۹‌، فراهم است. مقیاس اندازه‌گیری این بازده معقول می‌شود برابری با نرخ تورم پیش‌بینی شده که براساس لایحه بودجه زمانی که ما ۴۰ درصد را پیش‌بینی می‌کنیم و به اضافه آن بازگویی عقب مانده بازار سرمایه در سال ۱۴۰۰ نسبت به سایر بازار‌ها حدود ۵۰ درصد بازدهی را می‌توانیم در نظر بگیریم. البته این بازدهی با فرض ثابت بودن شرایط حال حاضر احتمالا محقق می‌شود و این یک حداقل بازدهی است که ما را به سمت شاخص کل دو میلیون واحدی حرکت می‌دهد و مبنای آن هم افزایش سود عملیاتی شرکت‌ها ناشی از افزایش نرخ فروش و انتظارات تورمی است.» آقابزرگی تصریح می‌کند: «به بیان دیگر پول نقد ارزش خود را در سال ۱۴۰۱ حداقل به میزان ۴۰درصد از دست می‌دهد؛ بنابراین بازارمالی گزینه‌ای است که می‌تواند این را در برگیرد.»
صنایع پیشروی بازار
او در ادامه صنایع پیشرو را با فرض ثابت بودن شرایط حال حاضر شرکت‌هایی می‌‌داند که بر مبنای منابع و ذخایر طبیعی کار می‌کنند و بر همین اساس عنوان می‌کند که شرکت‌های معدنی، فولاد، پتروشیمی و پالایشی به صورت مستمر در مسیر خود حرکت خواهند کرد. آقابزرگی می‌افزاید: «اما به واسطه افزایش قیمت نهاده‌های خوراکی و غذایی و حساسیت صنعت دارو به نظر می‌رسد که صنایع غذایی مشتمل بر خوراک دام، محصولات و فرآورده‌های خوراکی اعم از روغن، لبنیات‌، ارزاق عمومی و در درجه بعد محصولات دارویی مورد توجه بازار قرار خواهد گرفت؛ کما اینکه در دنیا هم الان همین صنایع پیش‌رو هستند.»

سبزپوشی یک‌دست در بورس و شگفتی سهامداران

امروز در حالی نماگر اصلی بورس تهران شاهد رکورد شکنی پی در پی بود که حجم و ارزش معاملات فعالان بازار را شگفت زده کرد. در بازار سراسر سبز امروز بسیاری از سهم ها با صف خرید مواجه شدند و تقاضا بر عرضه پیشی گرفت.

به گزارش ایسنا، امروز بار دیگر در تاریخ بازار سرمایه ایران رکورد جدیدی ثبت شد که قطعاً تا مدت‌ها در حافظه فعالان بازار خواهد ماند. امروز نماگر اصلی بازار سرمایه بیش از ۵۷۲۱ واحد رشد کرد و به راحتی سقف کانال ۲۰۰ هزار واحدی را شکست و حتی به نزدیکی کانال ۲۰۲ هزار واحدی یعنی رقم ۲۰۱ هزار و ۸۰۵ واحدی رسید.

در دو ماه گذشته روند قیمت‌ها در بورس و فرابورس ایران افزایشی بوده و از ابتدای روزهای کاری سال ۱۳۹۸ نیز به جر در یک روز قیمت سهم‌ها با روندی فزاینده رشد کرد به طوری که این روزها بازار اصطلاحاً گاوی شده است.

با توجه به افزایش نرخ دلار و همچنین کاهش رشد اقتصادی در طی سال گذشته، افراد تمایل دارند که پول خود را به صورت نقد نگه ندارند و در بازارهای مختلف سرمایه‌گذاری کنند. در این بین حرفه‌ای‌های بازار سرمایه پول‌های هوشمند و تازه وارد بازار کردند و در این جو مثبت بسیاری از غیر حرفه‌ای‌ها نیز سرمایه‌های خرد خود را به سمت بورس فرستادند. مجموع این اتفاقات سبب شد که بازار سهام روند رشدی داشته باشد و از روز گذشته با رکورد شکنی‌های پی در پی شروع به تاریخ‌سازی کند.

از طرفی جو روانی موجود در بازار، رشد پیاپی سهم‌ها و گاوی شدن بازار سبب شد که حتی سهم‌هایی که در صورت‌های بنیادی زیان‌ده هستند با رشد قیمت مواجه شوند. اما در عین حال این رشد با ریسک‌های سیستماتیکی همراه است که فضای سرمایه گذاری را تا حدودی شکننده می‌کند. انتظارات از آینده یکی از فاکتورهایی است که در تصمیم سرمایه‌گذاران مؤثر است و می‌تواند مقدار ورود و خروجی نقدینگی از بورس را کنترل کند.

امروز شاخص کل بازده نقدی و قیمتی در مقایسه بورس تهران با بازارهای جهانی حالی تراز تاریخی ۲۰۰ هزار واحدی را رد کرد که عوامل تکنیکالی و بنیادی این موضوع را توجیه می‌کند. انتشار صورت‌های مالی ۱۲ ماهه شرکت‌های بورسی بر روی کدال و رشد EPS شرکت‌ها نسبت به سال گذشته مخصوصاً شرکت‌هایی که صادرات محور بودند را با اقبال سرمایه‌گذاران روبرو کرد و سبب شد تقاضا به مراتب نسبت به عرضه رشد کند و قیمت‌ها متعاقب با آن افزایش یابد.

امروز در صدر نمادهای تأثیرگذار بر بازار سهام نماد معاملاتی بانک تجارت بود. این نماد به تنهایی ۶۰۱ واحد شاخص کل را تقویت کرد. دیگر نمادهای بانکی نیز امروز با رشد یکدست مواجه شدند و در میان آن‌ها بانک ملت ۱۰۸ واحد در رشد شاخص‌های بازار اثر داشت.

همچنین معدنی و صنعتی گل‌گهر توانست ۵۴۸ واحد به افزایش شاخص‌های بازار سرمایه کمک کند پس از آن نیز فولاد مبارکه اصفهان و پتروشیمی پارس هر کدام به ترتیب ۴۴۴ و ۲۴۵ واحد روی شاخص‌های بازار تأثیرگذار بودند.

اما در میان بازار سراسر سبز امروز در گروه قند و شکر یکدست قرمزرنگ شد و تمام سهام‌های این گروه با کاهش قیمت پایانی مواجه شدند. بسیاری از این سهم‌ها در آخرین معامله خود تا پنج درصد افت قیمت را تجربه کردند. سهامداران در بیشتر سهم‌های این گروه شاهد صف‌های فروش بودند و عرضه‌ها بر تقاضا به شدت سنگینی می‌کرد.

حجم معاملات سه نمادی که بیشترین تأثیر را در شاخص‌های بازار سهام داشتند به شدت چشمگیر بود؛ به طوری که در نماد بانک تجارت ارزش معاملات به بیش از ۱۸۸ میلیارد تومان رسید و ارزش معاملات گل گوهر و فولاد مبارکه هر کدام به ترتیب ۷۱ و ۵۲ میلیارد تومان رسید.

البته ارزش معاملات مقایسه بورس تهران با بازارهای جهانی کل بورس تا رقم ۱,۴۷۸ میلیارد تومان بالا رفت که این رقم نسبتاً بالایی نسبت به روزهای گذشته بود. مضاف بر این‌که ارزش معاملات نقد در بازار امروز به ۹۹۶ میلیارد تومان دست یافت.

آیفکس نیز امروز با رشد ۴۴.۷۷ واحدی روبه‌رو شد و به رقم ۲۴۹۶ واحد رسید. ارزش معاملات فرابورس تهران تا رقم ۶۵۵ میلیارد تومان بالا رفت و حجم معاملات این بازار به رقم ۱.۹ میلیارد سهم و اوراق مالی رسید.

مقایسه بورس تهران با بازار کریپتو

تجارت نيوز /در روزهاي افت شاخص بازار سهام براي برخي از سهامداران مقايسه اين بازار با ديگر بازارها اهميت قابل توجهي دارد. سوال مهم تعدادي از سرمايه‌گذاران اين است که بازاري مثل کريپتو چه تفاوتي با بورس تهران دارد و چه خطراتي در آن بازار مشهود است؟

چه تفاوتي بين دو بازار بورس تهران و کريپتو وجود دارد؟ در چند وقت چه اتفاقي افتاده که برخي از سهامداران بورس تهران به سرمايه‌گذاري در بازارهاي ديگر مثل کريپتو علاقه‌مند شده‌اند؟

مهدي سماواتي، کارشناس بازارهاي مالي در تحليل اوضاع فعلي بازارهاي مالي کشور عنوان کرد: معمولا يک اتفاق تکراري در دوره‌هاي شوک‌ ارزي رخ مي‌دهد. پس از يک فراواکنش به اتفاق مهم سياسي مثل سال‌هاي ۸۶ ، ۹۰ و ۹۴ ما شاهد هستيم که بازارها ابتدا وارد مرحله تعقل مي‌شوند و سپس يک رفتار عقلايي از خود نشان مي‌هند.

وي که در يک برنامه لايو با حسين مريد سادات، کارشناس و تحليلگر بازارهاي مالي گفتگو مي‌کرد، ادامه داد: مثلا در مقطع فعلي با وجود برخي اخبار سياسي، دلار ۱۰ هزار توماني به متغيرهاي اقتصادي ما نمي‌خورد و اين مساله فارغ از نگاه‌هاي سياسي است. رفتار روزهاي اخير بازار ارز هم نشان مي‌دهد که رفتارش عقلايي‌تر نسبت به بازار سهام است. يعني عکس‌العمل عجيبي نسبت به اتفاقات سياسي نشان نمي‌دهد و علاوه بر اين، سيستم مديريتي ارزي ما بر اساس شوک ارزي نيست.

سماواتي تصريح کرد: ما از مذاکرات هم که عبور کنيم به دوره انتخابات وارد مي‌شويم که معمولا بورس رفتار محافظه‌کارانه‌اي در دوره انتخابات دارد.

وي در ادامه در مقايسه بازار کريپتو و بازار سهام بيان کرد: در اين شرايط بازار سهام کشور نمي‌توان بازار کريپتو را تهديدي براي بورس دانست و کريپتو تهديدي براي بورس نيست، حتي نهنگ‌هاي بورسي هم احتمالا در حد ناچيزي سرمايه وارد کريپتو کرده‌اند اما سرمايه‌هاي خرد منتقل شده احتمالا از نظر تعداد قابل توجه هستند که البته از نظر ارزش رقم زيادي نخواهد بود. بنابراين از اين نظر کريپتو، براي بورس تهران نگران‌کننده نيست.

سماواتي اضافه کرد: اما همان طور که کريپتو رشد خوبي داشته ممکن است افت‌هاي پرشيب هم در ادامه داشنه باشد. اما اين هشدارها به معناي اين نيست که به کسي توصيه کنم وارد بورس شود بلکه مهم اين است که بدانند در بازار کريپتو ديگر دولت يا حقوقي‌ها حضور ندارند و اگر شکستي اتفاق بيفتد، مقصر آن شکست فقط خود سرمايه‌گذار است.

اين کارشناس بازارهاي مالي در ادامه توضيح داد: در بلندمدت بازار کريپتو خطر ندارد اما در کوتاه‌مدت ممکن است دچار افتي شود. از بدشانسي کريپتو بوده که رشد در اين بازار، با افت شديد شاخص بازار سهام تهران همزمان شد. با اين حال بايد در نظر داشت سرمايه‌هاي بزرگ راه خود را از بورس جدا نمي‌کنند.

وي به تجربه شخصي خود نيز اشاره و عنوان کرد: مثلا من خودم هيچ وقت بيشتر از ۱۵ درصد سرمايه مازاد خود را درگير بازار کريپتو نمي‌کنم.

او درباره وضعيت فعلي بازار سهام نيز متذکر شد: در مقطع فعلي بعيد است که کسي از شرايط حال حاضر بازار سهام منتفع شود. فقط درباره صندوق‌هاي بازارگردان طبق برخي شنيده‌ها مي‌توان اشاره کرد اين صندوق‌ها به طور متوسط ۳۵ تا ۴۰ درصد در ضرر هستند.