تجارت طلا در فارکس
تجارت طلا در فارکس
بازار فارکس بازاری است که در آن ارزهای مختلف (ریال ،دلار، یورو، پوند،ین،دینار و. ) معامله می شوند. در این بازار یک ارز را توسط ارز دیگری معامله می کنند و کسی که قصد معامله دارد اگر احساس کند که ارزش ارزی در حال افزایش است آن ارز را خریداری می کند و هنگامیکه ارزش آن افزایش یافت به فروش آن می پردازد. و یا ارز گران را فروخته و پس از ارزان شدن مجدداً خریداری می کند و از این راه سود می برد.
چنین معامله ای از قدیم الایام در بین مردم مرسوم بوده که افراد صاحب سرمایه یا خود به چنین معامله ای اقدام می کردند و یا شخص دیگری را به عنوان وکیل یا عامل خود قرار می دادند و از او می خواستند در مقابل حق العمل معین (اجرت) یا مجاناً چنین معامله ای را برای آنان انجام دهند و سود و زیان از آن صاحب سرمایه است.
چنین معامله از نظر شرعی هیچ اشکالی ندارد زیرا تمام شرایط معامله را دارد و در ضمن آن هم هیچ شرطی که مخالف شرع باشد نشده است. بنا براین شرعاً جایز است.
اما آنچه امروزه به عنوان "بازار فارکس "در اینترنت مطرح است دارای اشکالاتی است که موجب حرمت و عدم جواز این نوع معاملات شده است. بعضی از این اشکالات عبارتند از:
1.بسیاری از کسانی که خود را در محیط اینترنت به عنوان کارگزار بازار فارکس معرفی می کنند و پایگاه یا وبلاگی به این نام برای خود ایجاد کرده اند دارای هویت مشخصی نیستند و هدف آنها از این کار صرفاً کلاه برداری است و با این شیوه به تطمیع مردم پرداخته و سرمایه آنان را غارت کرده و چون محل معلومی ندارند، مال باخته هیچ راهی برای استیفاء حق خود نخواهد داشت و همه سرمایه خود را از دست خواهد داد.
- بخش دیگری از کسانی که خود را در محیط اینترنت به عنوان کارگزار بازار فارکس معرفی می کنند اگر چه دارای هویت مشخصی هم باشند و در پایگاه اینترنتی معاملات سفارش شده توسط صاحب سرمایه را روز به روز در صفحه مخصوص او نمایش می دهند و او نیز به گمان این که این گزارش واقعی است به آنان اطمینان می کند اما در حقیقت این یک نمایش صوری بیش نبوده و واقعیت ندارد زیرا آنان اموال سرمایه گزار را جای دیگری مثل قاچاق و. سرمایه گذاری کرده اند. این قسم از معاملات فارکس قطعا شرعی نیست زیرا جدای از اشکالات دیگر به شرط سرمایه گذار که صاحب مال است و شرط کرده که سرمایه اش در خرید و فروش ارز به کار گرفته شود عمل نشده است.
- بخش دیگری از کسانی که خود را در محیط اینترنت به عنوان کارگزار بازار فارکس معرفی می کنند اگر چه دارای هویت مشخصی هم باشند و حقیقتاً هم معامله ارز انجام می دهند اما در ضمن قرار داد خود با صاحبان سرمایه شرط هایی مطرح می کنند که آن شرط ها خلاف شرع است (مثل اینکه شرط می کنند در زمانهایی که معامله ای در کار نیست این سرمایه را به صورت ربوی به بانک یا مؤسسه ای قرض داده و سود دریافت کنند) و موجب بطلان قرار داد می شود زیرا در ضمن آن شرط حرام شده است. بنا براین کار کردن با چنین بازاری نیز حرام است.
بنا بر این معاملات فارکسی که امروزه از طریق اینترنت انجام گیرد اگر تمام شرایط معامله در آن رعایت شود یعنی هم هویت کارگزار احراز شود و هم اطمینان حاصل شود که کارگزار مطابق خواست صاحب سرمایه معاملات را مترتب می‌کند و از جهت قوانین کشوری نیز مقررات ورود و خروج سرمایه رعایت شود و قراردادهای جانبی نیز مشروع باشد، شرعاً جایز است.
لازم به تذکر است که بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران نیز دارای معاملات بازار فارکس است و از آنجایی که ضوابط شرعی در آنها رعایت می شود اشکالی ندارد و می توان در آن شرکت کرد.[1]
ضمائم:
پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است: [2]
حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای (مد ظله العالی):
صحت معاملات در بازار فارکس متوقف بر رعایت ضوابط شرعی و قانونی است.[3]
حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):
حضرت آیت الله اجازه ورود در چنین معاملاتى را نمی‌دهند.
حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی):
از آنجایی که معامله در بازار مذکور صوری است و لذا معاملات واقعه در آن صحیح نمی‌باشد.
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):
با توجّه به اینکه فارکس شرایط شرعیّه معاملات را ندارد جایز نیست.
حضرت آیت الله تجارت طلا در فارکس العظمی نوری همدانی (مد ظله العالی):
بازار فارکس و معاملات آن صورت شرعی ندارد.
[1]. گفتکوی تلفنی با حجةالاسلام دکترسید عباس موسویان کارشناس بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
[2]. استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنه‌ای، سیستانی، مکارم شیرازی، صافی گلپایگانی و نوری همدانی (مد ظلهم العالی) توسط سایت اسلام کوئست.
[3]. بنا به گفته برخی کارشناسان، کارگزاران بازار فارکس دو دسته اند: دسته اول که اکثر مدعیان کارگزاری از این دسته اند، صرفا یک صفحه مجازی در فضای اینترنت تشکیل داده اند و حضور واقعی در بازار ارز ندارند، این گروه پول مشتریان را دریافت و برای اهداف و برنامه های خود استفاده می کنند و فقط یک صفحه اینترنتی برای مشتری اختصاص می دهند که مشتری در آن مشغول معاملات به ظاهر ارزی می شود، بنابراین معاملات انجام شده غیر واقعی و باطل است و موجب ملکیت درآمد حاصله نمی شود. دسته دوم کارگزاران واقعی هستند که حضور واقعی در بازار ارز دارند و با پول مشتری اقدام به خرید و فروش ارز می کنند، که با رعایت ضوابط شرعی و قانونی، فی نفسه اشکال ندارد ولی باید به نکات زیر توجه شود:
1) معاملات باید به صورت واقعی و خرید و فروش ارز باشد، بنابراین اگر کسب درامد براساس پیش بینی نوسانات قیمت ارز باشد مشروع نیست.
2) معاملات اهرمی، که با اعتبار گرفتن از کارگزار انجام می شود، اگر ماهیت قرض همراه با سود داشته باشد، ربا و حرام است.
3 قیمتی شدن خودروها در صورت عرضه در بورس
وزارت صنعت، معدن و تجارت اعلام کرد که در صورت عرضه خودرو در بورس کالا احتمال نجومی شدن قیمت خودروهای کم تیراژ و کم تعداد و .
وزارت صنعت، معدن و تجارت اعلام کرد که در صورت عرضه خودرو در بورس کالا احتمال نجومی شدن قیمت خودروهای کم تیراژ و کم تعداد و همچنین 3 قیمتی شدن آنها وجود دارد.
مرکز ارتباطات وزارت صمت به‌منظور تنویر افکار عمومی ضمن تشریح چرایی توقف عرضه خودرو در بورس کالا اعلام کرد: این وزارتخانه باهدف جلوگیری از تضییع حقوق مردم و عرضه خارج از سامانه یکپارچه تخصیص خودرو که باهدف شفافیت و نظارت در عرضه صحیح خودرو ایجادشده است، چندین بار با سازمان بورس کالا مکاتبه کرده بود، اما متأسفانه ترتیب اثر داده نشد.
متن کامل این جوابیه به شرح زیر است:
ایجاد شفافیت در عرضه خودرو هم‌زمان با ایجاد تحول اساسی در ریل‌‌گذاری صنعت خودرو ازجمله افزایش تولید باکیفیت و طراحی سکوهای (پلتفرم) جدید در دستور کار وزارت صمت قرارگرفته و به همین منظور از اواخر اردیبهشت‌ماه، تخصیص خودرو به سامانه یکپارچه با نظارت سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان منتقل شد.
این اقدام پیرو نامه رئیس‌جمهوری به وزیر صمت در خصوص شفاف‌سازی عرضه خودرو، صورت گرفته است و سامانه یکپارچه تخصیص خودرو، اکنون به‌عنوان تنها مرجع تخصیص خودروهای سواری، تحت نظارت سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان فعالیت می‌کند و با توجه به روند شکل‌گرفته در افزایش تولید خودروهای کامل در خودروسازان داخلی و تداوم روند عرضه خودروسازان در این سامانه، شاهد افزایش رضایت‌مندی مردم در دسترسی شفاف به خودرو با قیمت‌های مناسب هستیم.
ازجمله مزایای این اقدام می‌توان به تخصیص عادلانه خودرو، بالا رفتن امکان دسترسی مصرف‌کنندگان، شفافیت و ایجاد رویه‌ای واحد در عرضه برای همه خودروسازان، رفع شائبه مهندسی عرضه به‌صورت قطره‌چکانی و یا عرضه خودرو در بازارهای غیر شفاف توسط خودروسازان، افزایش تنوع و حق انتخاب برای مصرف‌کنندگان در هر دوره عرضه و رفع نقایص عمده روش‌های گذشته، اشاره کرد؛ البته بدیهی است که وزارت صمت تنها ناظر اجرای تخصیص خودرو بوده و روند اجرایی از سوی شرکت‌های خودروسازی انجام میشود.
بنابراین وزارت صمت به‌منظور نظارت دقیق بر شیوه تخصیص خودرو و تضمین حقوق مردم پیشتر حداقل در دو مورد در تاریخ‌های ۱۴۰۱.۲.۱۷ و ۱۴۰۱.۳.۲، با سازمان بورس کالا درباره جلوگیری از توقف عرضه خودرو در این سازمان مکاتبه کرده بود، اما متأسفانه ترتیب اثر داده نشد؛ لذا اقدام وزارت صمت یک شبه و بدون اطلاع قبلی نبوده است.
* 3 قیمتی شدن خودروهای کم تعداد در صورت عرضه در بورس کالا
بدیهی است عرضه خودروهای پر تقاضا و کم تعداد در بورس کالا منجر به افزایش نجومی قیمت آنها و همچنین سه قیمتی شدن آن (قیمت محصول، قیمت بورس، قیمت بازار) میشود. به عبارتی با توجه به شکاف بین عرضه و تقاضا، در عمل عرضه خودرو در بورس منجر به افزایش لجام‌گسیخته خودرو نسبت به قیمتی که شرکت عرضه می‌کند، خواهد شد و بر اساس آن نیز احتمال شکل‌گیری قیمت ثالثی فراتر از هر دو قیمت تولیدکننده و قیمت بورس در سطح بازار خودرو وجود خواهد داشت.
همچنین تا زمانی که میزان عرضه به‌شدت پایین است، شکل‌گیری بازار ثالثی بین بورس و بازار باقیمت‌های فراتر نیز دور از ذهن نیست، ضمن اینکه استدلال ایجاد شفافیت باعرضه خودرو در بورس، زمانی معنا می‌دهد که در مورد خودروهایی که خودروسازان عرضه می‌کند به‌کار رود؛ اما در خصوص خودروهایی باقیمت بالا که قیمت عرضه آن توسط تولیدکننده پوشش‌دهنده سود منصفانه خودروساز است، کاربردی ندارد.
از طرفی دیگر مقایسه روند عرضه خودروی کارا در بورس کالا با عرضه خودروهای پرتقاضا در این فضا، قضاوت صحیحی نیست چه آنکه برای خرید خودرو کارا صف تشکیل نشده و عرضه آن‌کمتر از تقاضا نیست اما در مورد خودروهای پرتقاضا روند کاملا فرق دارد.
لازم به ذکر است راهبرد وزارت صمت در دوره مدیریت سید رضا فاطمی‌امین باعث رشد معاملات بورس کالا در دوره جدید و عبور عملکرد آن در سال گذشته از مرز ۵۰۰ هزار میلیارد تومان شده و این اعتقاد به شفافیت در سال جاری و آینده نیز استمرار خواهد داشت.
نکته دیگر آنکه طرح عرضه خودرو در بورس که پیشتر توسط برخی از نمایندگان مجلس مطرح شد؛ دارای دو بعد «کشف قیمت واقعی خودرو در بازار» و «صرف کردن اضافه قیمت فروش نسبت به نرخ مصوب برای توسعه زیرساخت خودرو» بود، اما در طرح ارائه‌شده کنونی توسط خودروسازان در بورس، همه جوانب به‌صورت جامع دیده نشده و تنها به اجرای پاره‌ای از آن طرح بسنده شده است. البته مطابق ماده هفتم قانون ساماندهی صنعت خودرو که با نامه شماره 20892.24-11 مورخه ۱۴۰۱.۳.۱۶ توسط مجلس شورای اسلامی ابلاغ‌شده است؛ شرکت‌های خودروساز موظف هستند هنگام فروش قیمت تمام‌شده خودرو، درصد سود و قیمت قطعی را محاسبه و به شورای رقابت اعلام کنند، بنابراین ضروری است در خصوص سازوکار عرضه در بورس با توجه به قانون یادشده، تمهیدات لازم اندیشیده شود.
تأکید میشود هرگونه عرضه خودرو با توجه به آیین‌نامه اجرایی قانون حمایت از مصرف‌کنندگان خودرو منوط به بررسی ضوابط مرتبط از سوی مراجع ذی‌صلاح است که پیش‌ازاین نیز در نامه ارسالی به شرکت بورس کالای ایران با شماره 370.401/5177 در تاریخ ۱۴۰۱.۲.۱۷ توسط دفتر نظارت بر کالاهای فلزی و معدنی سازمان حمایت نیز به آن تأکید شد.
از سوی دیگر با توجه به لزوم عرضه در سامانه یکپارچه تخصیص خودرو، برای هرگونه عرضه خودرو ناشی از ازدیاد تولید در بورس لازم است تا از وزارت صمت مجوز گرفته شود که این اقدام نیز از سوی عرضه‌کنندگان خودرو در بورس انجام‌نشده است. بدین ترتیب وزارت صمت آمادگی کامل دارد با مشخص شدن ابعاد عرضه خودرو در بورس، این موضوع را با خودروسازان تعیین تکلیف کند.
برخی خودروسازهای خصوصی برای فرار از فروش خودرو در تجارت طلا در فارکس سامانه یکپارچه و تلاش برای کسب سود بیشتر به وظیفه ملی خود عمل نکرده است لذا از بورس کالا انتظار می‌رود به‌جای بازی در زمین منفعت طلبی یک خودروساز به وزارت صمت برای مدیریت یکپارچه بازار خودرو کمک کند.
نقدینگی چیست؟ دلایل اهمیت نقدینگی
اگر علاقه مند به دیدن اخبار و یا بحث های سیاسی و اقتصادی هستید، حتما واژه نقدینگی زیاد به گوشتان خورده است. واژه ای که در اقتصاد و به خصوص در کوتاه مدت، از اهمیت بالایی برخوردار است.
به گزارش پرسون، اگر علاقه مند به دیدن اخبار و یا بحث های سیاسی و اقتصادی هستید، حتما واژه نقدینگی زیاد به گوشتان خورده است. واژه ای که در اقتصاد و به خصوص در کوتاه مدت، از اهمیت بالایی برخوردار است.
اما این نقدینگی چیست که نقش مهمی در بحث های اینچنینی ایفا می کند؟
درک دقیقی از معنای نقدینگی و اینکه کدام بازارها نقد شونده و غیر نقدی هستند، مهم است. آشنایی با این مفهوم برای گرفتن تصمیمات سرمایه‌گذاری موفق ضروری است. با ما همراه باشید تا با این مفهوم به طور کامل آشنا شوید.
نقدینگی چیست؟
با یک مثال ساده شروع می کنیم تا تجارت طلا در فارکس تجارت طلا در فارکس به شما بگوییم که نقدینگی چیست؟ این واژه که در بسیاری از موارد شنیده می شود نیاز به یادگیری صحیح و شفاف دارد تا بتوان مباحث مربوط به آن را درک کرد.
بهتر است از ابتدا با یک مثال جلو برویم:
فرض کنید که شما 15 میلیون تومان پول نقد دارید و با پول خود 3 کار انجام می دهید.
5 میلیون تومان در بانک سپرده گذاری می کنید و یک دفترچه حساب می گیرید.
5 میلیون تومان بابت خرید یک قطعه طلا می دهید.
با 5 میلیون باقی مانده هم یک محصولی مثلا ساعت می خرید.
حال بعد از مدتی شما به پول نیاز پیدا می کنید. کدام یکی از 3 مورد بالا در سریع ترین حالت ممکن و بدون ضرر به پول نقد تبدیل می شود؟
بی شک سپرده بانکی و طلا. شما نمی‌توانید ساعتی که خریداری تجارت طلا در فارکس کرده‌اید را سریعا و بدون ضرر به پول نقد تبدیل کنید. پس نقدینگی شما در لحظه ای که به پول نیاز داشته‌اید 10 میلیون تومان است.
نقدینگی یعنی دارایی که در سریع ترین حالت ممکن به پول نقد تبدیل میشود.
95 درصد نقدینگی موجود در دنیا سپرده‌های تجارت طلا در فارکس بانکی، اوراق قرضه و مشابه این‌ها است و فقط 5 درصد نقدینگی موجود پول نقد و طلا در دست مردم است.
نقدینگی کریپتوکارنسی چیست؟
به‌طورکلی در بازارهای مالی، واژه نقدینگی برای توصیف یک دارایی به کار می‌رود. دارایی که بدون هیچ مشکلی بتواند به پول نقد تبدیل شود. نقدینگی کریپتوکارنسی توانایی یک کوین است که به‌راحتی بتواند به پول نقد یا کوین‌های دیگر تبدیل شود.
نقدینگی برای تمام دارایی‌های قابل معامله از جمله کریپتوکارنسی مهم است. هنگامی که بازار نوسان دارد و قیمت کریپتوکارنسی نیز دچار نوسانات شدید میشود، سطح نقدینگی پایین است. از طرف دیگر، هنگامی نقدینگی بالا است که بازار پایدار بوده و قیمتها نوسان کمی دارند.
بنابراین وقتی بازار دارای نقدینگی است، معاملات و خرید و فروش کریپتوکارنسی آسان‌تر است. به این دلیل که تعداد معامله‌گران و شرکت‌کنندگان در بازار زیاد است و به همین دلیل سفارش های خرید و فروش با سرعت بیشتری انجام میشود.
در نهایت می‌توان گفت که سریع بودن بازارهای کریپتوکارنسی، باعث میشود که در هر لحظه امکان ورود یا خروج از تجارت افزایش پیدا کند.
نقدینگی یک مفهوم است که درک آن هنگام برخورد با کریپتوکارنسی‌ها مهم است. از لحاظ لغوی نقدینگی، توانایی یک دارایی در تبدیل‌شدن سریع به پول نقد است. نقدینگی کریپتوکارنسی اشاره به سهولت تبدیل یک سکه به پول نقد یا سکه‌های دیگر دارد.
مفهوم دقیق نقدینگی بازار
نقدینگی را می‌توان میزان یک دارایی توصیف نمود که بتوان آن را با سرعت خرید و فروش کرد. به زبان ساده، معیاری است که نشان می‌دهد چه تعدادی از خریداران و فروشندگان در آن بازار حضور دارند و آیا معاملات می‌توانند به راحتی انجام شوند یا خیر. معمولاً نقدینگی با در نظر گرفتن حجم معاملات یا حجم معاملات معلق موجود در بازار محاسبه میشود.
سطوح بالای نقدینگی زمانی به وجود می‌آید که سطح قابل توجهی از فعالیت تجاری وجود داشته باشد. به عبارت دیگر زمانی که هم عرضه و هم تقاضا برای یک دارایی زیاد باشد، سطح نقدینگی افزایش می‌یابد. این اتفاق به این دلیل به وجود می‌آید که یافتن خریدار یا فروشنده در این زمان‌ها آسان‌تر است. اگر از میان شرکت‌کنندگان در بازار تنها تعداد کمی معامله‌گر وجود داشته باشند و آن تعداد هم نیز به ندرت معامله کنند، گفته میشود که بازار نقدینگی ندارد یا نقدینگی پایینی دارد.
چرا نقدینگی بازار اینقدر مهم است؟
نقدینگی بازار به دلایل متعددی مهم است، اما در درجه اول به این دلیل که بر سرعت باز و بسته کردن موقعیت‌ها تأثیر می‌گذارد. یک بازار نقدینگی معمولاً با ریسک کمتری همراه است، زیرا معمولاً همیشه افرادی وجود دارند که مایل هستند در جایگاه طرف مقابل خود در یک موقعیت خاص قرار بگیرند. این امر می‌تواند دلالان و سرمایه‌گذاران را به بازار جذب کند. بنابراین باعث میشود بازار شرایط مطلوب‌تری پیدا کند.
در بازار نقدینگی، فروشنده به سرعت خریدار را پیدا می‌کند بدون اینکه مجبور باشد قیمت دارایی را کاهش دهد تا آن را جذاب کند. همچنین برعکس آن، خریدار مجبور نیست مبلغی را برای تضمین دارایی مورد نظر خود بپردازد.
علاوه بر این‌ها، نقدینگی بالا، منجر به ثبات در قیمتها میشود. همچنین باعث میشود که بازار دچار نوسانات ناشی از معاملات بزرگ نشود. معاملات بزرگ بر روی ریسک کلی بازار تاثیر می‌گذارد و باعث افزایش نوسانات میشود. این امر قیمت کریپتوکارنسی ها را تغییر می‌دهد.
در بازار دارای نقدینگی، قیمتها به‌اندازه کافی پایدار مانده تا در برابر سفارش‌های بزرگ دوام بیاورد و این دوام منوط به مشتریان زیاد بازار و سفارش‌های زیاد آنها است.
از طرف دیگر، قیمتها و نمودارها در بازار دارای نقدینگی، توسعه‌یافته‌تر و دقیق‌تر هستند. بنابراین نقدینگی بالا اجازه می‌دهد تا دقت تجزیه‌وتحلیل فنی بهتر شود.
نحوه استفاده از نقدینگی در معاملات
هنگامی که در حال معامله در بازارهای مالی هستید، قبل از باز یا بسته شدن هر موقعیت باید نقدینگی را در نظر گرفت. به این دلیل که کمبود نقدینگی اغلب با افزایش ریسک همراه است.
اگر نوسانی در بازار وجود داشته باشد، اما خریداران کمتری نسبت به فروشندگان وجود داشته باشد، بستن موقعیت شما می‌تواند دشوارتر باشد. در این شرایط ممکن است خطر گیر افتادن در موقعیت باخت را داشته باشید یا ممکن است مجبور شوید برای تکمیل سفارش خود به چندین قسمت با قیمت‌های مختلف بروید.
مهمترین چیزی که باید به خاطر داشته باشید این است که نقدینگی بازار لزوماً ثابت نیست، بلکه در مقیاس پویا از نقدینگی بالا تا نقدینگی کم کار می‌کند. موقعیت یک بازار در این طیف نقدینگی به عوامل مختلفی مانند حجم معامله‌گران و زمان روز معامله بستگی دارد.
اگر در حال معامله در یک بازار خارج از کشور یا بازاری خارج از ساعات کاری هستید، ممکن است متوجه شوید که شرکت‌کنندگان در این بازارها کمتر هستند و بنابراین نقدینگی بسیار کمتر است. برای مثال، ممکن است نقدینگی کمتری در جفت‌های فارکس پوند در طول ساعات معاملات آسیایی وجود داشته باشد. این می‌تواند منجر به اسپرد گسترده‌تری نسبت به ساعات معاملات اروپا شود.
در نهایت باید گفت که این روزها و در شرایط کنونی اقتصاد کشور بازار سرمایه از ظرفیت و بهانه‌های لازم برای سرمایه‌گذاری و سودآوری برخوردار است و در نتیجه می‌بینیم که این نقدینگی به سمت این بازار در حرکت بوده و موجب تداوم رشد قیمتها شده است.
هرچه نقدینگی به سمت بازار سهام ورود پیدا کند، از چند جهت می‌تواند برای اقتصاد کشور خبر خوبی باشد. نخست اینکه فلسفه اصلی بازار سرمایه تامین مالی ارزان، شفاف و سریع صنایع و بنگاه‌ها است که این اتفاق با ورود نقدینگی اتفاق خواهد افتاد.
از سوی دیگر حضور نقدینگی در بازار سهام موجب میشود تا سوداگری و دلالی در سایر بازارها به حداقل برسد و از این جهت نیز، اقتصاد کشور از ورود نقدینگی به سمت بازار سهام نفع خواهد برد.
اگر می خواهید در موضوعات مرتبط با سرمایه گذاری و ارزهای دیجیتال اطلاعات تخصصی و کاملی داشته باشید حتما به سایت و شبکه های اجتماعی گروه سرمایه گذاری مهدی رجبی (mahdirajabi.com) سر بزنید:
تاثیر مدل جدید اقتصاد ترکیه بر ایران| بخش مسکن در تیررس ریزش
در مدل اقتصاد جدید (YEM) ترکیه؛ پیش‌بینی می‌کنند که مازاد حساب جاری به لطف نرخ‌های ارز رقابتی ناشی از کاهش ارزش لیر ترکیه، تولید، سرمایه‌گذاری و اشتغال با فراوانی ارز و نرخ‌های بهره افزایش یابد.
توحید ورستان؛ بازار: در حالی که رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه تلاش‌های خود را برای کاهش نرخ‌های بهره با وجود افزایش قیمت‌های مصرف‌کننده ادامه می‌دهد، ارزش لیر در یکسال اخیر به پایین‌ترین حد خود در برابر دلار آمریکا و یورو سقوط کرده است. در نتیجه، خانوارها برای خرید مواد غذایی و سایر کالاها با مشکل مواجه هستند.
بانک مرکزی ترکیه در راستای خواسته اردوغان، با وجود اینکه نرخ تورم به حدود ۷۳ درصد افزایش یافته است، در یکسال اخیر ۱۰ واحد درصد نرخ بهره را کاهش داده است. کاهش نرخ بهره نگرانی‌هایی را در مورد استقلال بانک مرکزی ایجاد کرده است، در حالی که سیاست پولی غیرمتعارف این کشور سرمایه گذاران خارجی را به وحشت انداخته است.
همچنین شهروندان ترکیه به دنبال آن هستند که پس اندازهای خود را به ارزهای خارجی و طلا تبدیل کنند تا از تورم فزاینده در امان بمانند. در نتیجه، لیر ترکیه که به سختی از بحران ارزی سال ۲۰۱۸ بهبود یافته بود، در برابر دلار و یورو به پایین‌ترین سطح خود رسیده است. پس از اصرار اردوغان مبنی بر تداوم سیاست‌های غیرمتعارف خود، در اوایل هفته اخیر ارزش لیر در برابر دلار به پایین‌ترین سطح یعنی ۱۶.۶۵ ریزش کرد.
بر اساس داده‌های رسمی منتشر شده؛ با افزایش نرخ تورم به ۷۳ درصد که در دو دهه اخیر بی‌سابقه بوده، قیمت کالاهای اساسی افزایش یافته است و بسیاری از مردم این کشور ۸۳ میلیون نفری با مشکل گذران زندگی خود دست و پنجه نرم می‌کنند. کاهش ارزش لیر قیمتها را افزایش می‌دهد و سوخت و کالاهای روزمره در ترکیه که متکی به مواد خام وارداتی است را گران‌تر می کند. در همین حال، اجاره بها سر به فلک کشیده و قیمت خرید و فروش مسکن که عمدتاً به دلار وابسته است، نیز افزایش یابد.
رئیس جمهور ترکیه برای تحریک اقتصاد، تقویت رشد و صادرات و ایجاد شغل بر کاهش هزینه استقراض فشار آورده است. در حالیکه اقتصاددانان باور دارند که افزایش نرخ بهره، تورم را کاهش می‌دهد، که البته نرخ تورم با بهبودی اقتصاد از کرونا افزایش یافت، اما در ترکیه به دلیل سیاست‌های غیرمتعارف دولت، تشدید شده است.
اردوغان نرخ بهره را «مادر و پدر همه بدی‌ها» توصیف می‌کند و سه رئیس بانک مرکزی را که در برابر کاهش آن مقاومت کردند، را برکنار کرده است. بطوریکه او گفته است: با مدل جدید اقتصادی، ما سیاست جذب پول با نرخ بهره بالا را کنار می‌رانیم. ما از تولید و صادرات با بهره پایین حمایت می‌کنیم.
رهبر ترکیه سقوط ارز را به گردن نیروهای خارجی می‌اندازد که برای نابودی اقتصاد ترکیه تلاش می‌کنند. همچنین، بانک مرکزی ترکیه معتقد است که با کاهش نرخ بهره، فشارهای تورمی مهار میشود. در واقع، ترکیه به جای کنترل تورم بر رشد اقتصادی متمرکز است، اما بدون تردید افزایش نرخ تورم بر رفاه خانوارها تاثیر گذاشته است. بطوریکه، قدرت اقتصادی ترکیه در سالهای اولیه به اردوغان کمک کرد در چندین انتخابات پیروز شود اما اخیراً افزایش شدید قیمت‌های مصرف‌کننده به محبوبیت او لطمه زده است و نظرسنجی‌ها حاکی از نارضایتی از سیاست‌های اقتصادی او حتی در میان حامیان اوست.
مدل جدید اقتصاد ترکیه
در یک سال اخیر، با مداخلاتی که با هدف محدود کردن جریان‌های مالی به ترکیه صورت گرفت، نرخ دلار که در اول ژانویه ۲۰۱۸ در سطح ۳.۷۸ قرار داشت، در ۳۰ ژوئن ۲۰۲۱ به سطح ۸.۷۳ رسید و حالا به ۱۶.۵ لیز رسیده است. از سوی دیگر، بانک مرکزی (CBRT) در واکنش به این تحول، نرخ بهره را به ۱۸ درصد در شهریور، ۱۶ درصد در مهر، ۱۵ درصد در آبان و ۱۴ درصد در آذرماه سال گذشته کاهش داد و اردوغان نیز بر کاهش بیشتر آن تاکید دارد.
در این مدل که مدل اقتصاد جدید (YEM) نامیده میشود؛ پیش‌بینی می‌کنند که مازاد حساب جاری به لطف نرخ‌های ارز رقابتی ناشی از کاهش ارزش لیر ترکیه؛ تولید، سرمایه‌گذاری و اشتغال با فراوانی ارز و نرخ‌های بهره پایین افزایش یافته و در نهایت تورم کاهش یابد.
برنامه اقتصاد جدید فرصتی را برای اقتصاد ترکیه ایجاد کرد تا نرخ بهره را برای تامین کسری حساب جاری افزایش دهد و بر اثرات منفی بحران بدهی در تولید، اشتغال و صادرات غلبه کند. حامیان این مدل اقتصادی باور دارند که تغییر به این مدل در زمانی که جریان سرمایه خارجی به ترکیه ضعیف شده و تقاضای جهانی به دلیل شرایط کرونا بالا است، شانس موفقیت آن را افزایش می‌دهد. به ویژه پس از تکمیل سرمایه‌گذاری‌های زیرساختی و انجام اقدامات مهم در بخش‌های استراتژیک به‌ویژه در حوزه انرژی، مداخله ترکیه ممکن است این کشور را قادر سازد تا با رهایی از بحران‌هایی که در معرض آن قرار دارد، به یک پایگاه تولید منطقه‌ای و حتی جهانی تبدیل شود.
تاثیر مدل جدید اقتصادی ترکیه بر ایران
همانطور که اشاره شد افزایش صادرات از طریق کاهش ارزش لیر محور برنامه جدید دولت اردوغان است از همین روی تاثیرات آن را می‌توان در دو بعد بررسی کرد؛ نخست رقابت در بازارهای صادراتی ایران بویژه همسایگان و دوم تاثیر ریسک بخش مسکن و تعمیق بحران آن بر خریدران ایرانی.
باید توجه داشت که ایران و ترکیه رقیب صادراتی یکدیگر محسوب می‌شوند و بازارهای هدف مشترک دارند در صورتی که لیر ترکیه ضعیف شود و ارزش پول ملی ایران ثابت بماند قیمت تمام شده کالاهای صادراتی ترکیه ارزانتر از ایران میشود و توان رقابتی کالاهای ترک در برابر ایران افزایش می‌یابد که این مسئله می‌تواند باعث افزایش سهم کالاهای ترکیه‌ای در بازارهای هدفی شود که ایران هم در آن حضور دارد و درآمدهای صادراتی ایران را تحت تاثیر قرار دهد.
بطوریکه پیشتر محمد لاهوتی، رییس کنفدراسیون صادرات ایران گفته بود «با توجه به کاهش ارزش لیر، قطعا فرصت بسیار مناسبی برای صادرکنندگان ترکیه فراهم شده است؛ از یک سو قدرت رقابت صادرکنندگان ترکیه از گذشته نسبت به صادرکنندگان ایرانی بیشتر بوده و حالا با وجود فراهم بودن زیرساخت‌ها و با کاهش تجارت طلا در فارکس ارزش لیر فرصت بیشتری برای توسعه بازار در اختیار صادرکنندگان این کشور قرار می‌گیرد. مساله این است که ایران در زمان کاهش ارزش ریال به دلیل تحریم‌ها ناگزیر به اعمال برخی سیاست‌ها شد و این سیاست‌ها صادرات کشور را نیز تحت الشعاع قرار داد. اما صادرکنندگان ترکیه با این مشکلات مواجه نبوده و سیستم اقتصادی آنها به شکلی روان در حال فعالیت است. بنابراین، به طور قطع افزایش صادرات در تجارت ترکیه رخ خواهد داد.»
تاثیر دوم کاهش ارزش لیر را باید در بخش سرمایه گذاری ایران که نمود آن در بخش مسکن این کشور است بررسی کرد که با افزایش نرخ تورم آن را بشدت آسیب‌پذیر بوده است. یکی از مهمترین عوامل ایجاد انگیزه در سرمایه گذاران و شرکت‌های بین المللی برای مشارکت در سرمایه‌گذاری املاک و خرید ملک در ترکیه، کاهش ارزش لیر ترکیه است. کاهش قیمتها بر اساس دلار ممکن است اشتهای خارجی‌ها را برای خرید ملک در ترکیه افزایش داده باشد. در نتیجه، افرادی از امارات، ایران، عراق، روسیه، اوکراین و اروپا به ترکیه مهاجرت می‌کنند. اکثر مالکان خارجی ملک در استانبول خریداری می‌کنند که ۴۶ درصد از کل فروش سالانه املاک و مستغلات را به خود اختصاص می‌دهد.
در این میان براساس داده‌های رسمی ایرانیان پیشتاز خرید مسکن در سالهای اخیر بوده‌اند که هر ناپایداری می‌تواند سرمایه آنها را در معرض ریسک قرار دهد. برای نمونه براساس تصمیم دولت ترکیه، ایرانیانی که در این کشور ملک یا آپارتمان خریداری کرده‌اند حق فروش آن را ندارند، مگر آنکه بخواهند آن را به سازمانی که دولت ترکیه مشخص کرده است به فروش برسانند. این سازمان، املاک ایرانی‌ها را با قیمت ۴۰ تا ۵۰ درصد کمتر از ارزش روز آن به فروش می‌رساند.
نتیجه
براساس رویکرد اقتصادی دولت ترکیه، به نظر می رسد دولت اردوغان حداقل در کوتاه مدت افزایش صادرات و تولید را از مسیر کاهش نرخ بهره و ارزش لیر در اولویت قرار داده است که البته تا حدودی می‌تواند درست باشد اما با توجه به سهم بالای انرژی وارداتی در تراز بازرگانی این کشور، قطعا تاثیر خود را در افزایش قیمت تمام شده کالاهای تولیدی نشان خواهد داد که تورم ۷۳ درصدی گویای آن است.
در کنار این تاثیرات داخلی، بخش خارجی ترکیه و پیرامون آن نیز تحت تاثیر این سیاست خواهد بود که یکی از آنها ایران و بخش صادراتی آن است. بنابراین لازم است جهت افزایش درآمدهای ارزی غیرنفتی و متنوع سازی آن، توجه ویژه به بازارهای ایران از طریق اعطای بیشترین مشوق‌ها برای صادرکنندگان صورت بگیرد؛ در غیر اینصورت هزینه آن بیش از فرصت کاهش ارزش لیر خواهد بود.
