ارز آتی

۹ آپشن بازار آتی ارز
بازوی پژوهشی بانک مرکزی، بازار مشتقات ارزی از جمله قرارداد آتی را یکی از نهادهای مالی مفقوده در نظام مالی کشور معرفی میکند که در نبود آن پوشش ریسک تغییرات نرخ ارز با چالش مواجه میشود و امکان پیشبینی مسیر آتی نرخ ارز برای فعالان اقتصای وجود ندارد.
به گزارش بنکر (Banker)، در سایه نبود قرارداد آتی در کشور، در سالهای اخیر بازاری غیررسمی در اقتصاد کشور تشکیل شده که به «بازار معاملات فردایی ارز» مشهور است. برآوردهای این گزارش نشان میدهد در حال حاضر روزانه حدود ۱۰۰میلیون دلار معامله در بازار آزاد ارز انجام میشود که حدود ۷۰میلیون دلار آن مربوط به بازار معاملات فردایی است.
از نگاه این گزارش، اما با توجه به مشکلات مختلفی که این بازار از جهاتی همچون عدم شفافیت، شبههدار بودن معاملات و مانند آن دارد، تشکیل بازار آتی ارز میتواند ۹ مزیت برای بازار ارز فراهم آورد. این ابزار از یکسو یک چشمانداز ارزی مقابل فعالان اقتصادی قرار میدهد و از سوی دیگر، یک ابزار برای سیاستگذار ارزی فراهم میکند.
بررسیهای رسمی حاکی از آن است که نبود یک بازار متشکل برای مشتقات ارزی از جمله قرارداد آتی در داخل کشور، هزینههای گوناگونی برای سیاستگذاران، تولیدکنندگان و سرمایهگذاران ایجاد کرده است و وجود بازار مشتقات ارزی میتواند حداقل بخشی از ریسکهای قیمتی ارز را پوشش دهد و افقی هرچند کوتاهمدت برای فعالان اقتصادی فراهم کند.
براساس آمار یک گزارش در پژوهشکده پولی و بانکی «برآوردهای رسمی نشان میدهد که در حالحاضر روزانه حدود ۱۰۰ میلیون دلار معامله در بازار آزاد ارز انجام میشود که حدود ۷۰ میلیون دلار آن مربوط به بازار معاملات فردایی است. با توجه به مشکلات مختلفی که این بازار از جهاتی همچون عدمشفافیت، شبههدار بودن معاملات و مانند آن دارد، تشکیل بازار آتی ارز به شکل منسجم و رسمی میتواند ضمن برطرف کردن این مشکلات، منافعی را نیز برای ذینفعان مختلف از جمله سیاستگذار پولی، تولیدکنندگان و دیگر موارد داشته باشد.» این بازار در صورت تعمیق و استفاده سیاستگذار، میتواند نقش قطبنما را در بازار نقدی ایفا کند.
در این گزارش سیاستی، به الزامات تشکیل بازار آتی ارز در کشور پرداخته شده است. این الزامات شامل ۹ مورد است. این موارد عبارتند از: سطح تشکیل ارز آتی بازار، نقش بانک مرکزی در بازار، قالب حقوقی معاملات در کوتاهمدت، مشخصات قراردادهای آتی ارز، قیمتگذاری در بازار مذکور، اثرگذاری بازار آتی بر بازار نقدی ارز، توجه به بازارهای موازی، استفاده از ابزارهای مالی مکمل و استفاده از ظرفیت بورسکالا در تشکیل این بازار.
ضرورت تشکیل بازار آتی ارز
پژوهشکده پولی و بانکی در گزارشی به بررسی الزامات تشکیل بازار آتی ارز در ایران پرداخته است. امروزه ابزارهای مشتقه نقش مهمی در نظامهای مالی دنیا ایفا میکنند و بهعنوان یکی از ابزارهای مالی جدید، مورد توجه فعالان بازار قرار دارند. در بازارهای ارز نیز مشتقات از اهمیت زیادی برخوردارند و در کنار معاملات نقدی، حجم بسیار زیادی از معاملات این بازار را به خود اختصاص میدهند. در بازار مشتقات ارزی، انواع قراردادهای مشتقه روی یک دارایی پایه معین (ارز) مبادله میشوند.
یکی از ابزارهای مشتقه ارزی، قراردادهای آتی ارز است. قرارداد آتی ارز، تعهدی دوطرفه است که براساس آن مقدار مشخصی از یک پول پایه (پول خارجی) به نرخ معاوضه مشخص در تاریخ سررسید مشخص، با پول دیگر (معمولا پول داخلی)، معاوضه میشود. عمده معاملات مشتقات ارزی در سررسید کوتاهمدت انجام میشود. برای بیشتر ارزهای مهم بازار پیمان آتی ارز (بهصورت خارج از بورس) بسیار نقدشونده با سررسیدهای یک تا ۶ماه بیشتر رایج است و در موارد معدودی سررسیدهای سه تا پنج سال نیز برای آنها وجود دارد. سررسید کمتر از یک ماه برای مشتقات ارزی و نیز سایر مشتقات در بورسهای متشکل مرسوم نیست، ولی در بازار خارج از بورس سررسیدهای ارز آتی کمتر از یک ماه نیز وجود دارد.
امروزه در کنار مشکلات موجود برای بازار نقدی ارز، نبود یک بازار متشکل برای مشتقات ارزی از جمله قرارداد آتی در داخل کشور هزینههای گوناگونی برای سیاستگذاران، تولیدکنندگان و سرمایهگذاران ایجاد کرده است. وجود بازار مشتقات ارزی میتواند حداقل بخشی از ریسکهای قیمتی ارز را پوشش دهد و افقی هرچند کوتاهمدت برای فعالان اقتصادی فراهم کند.
پیشینه بازار آتی ارز در کشور
در بخش دیگر این گزارش به موضوع تجربه بازار آتی ارز در ایران پرداخته شده است. با وجود ابلاغ آییننامه اجرایی معاملات آتی ارز-ریال از سوی بانک مرکزی در ۲۹ تیر سال ۱۳۸۹ به منظور پوشش نوسان نرخ ارز برای صادرکنندگان، بهدلیل مسائلی نظیر غیررقابتی بودن نرخ تعیینشده برای ارز توسط بانک، امکان عقد پیمان تنها برای بنگاههای بزرگ و عدموجود بازار ثانوی برای خرید و فروش این پیمان و نیز وجود ریسک اعتباری در اتاق پایاپای، زمینه تشکیل بازار آتی ارز به شکل منسجم فراهم نشده است.
با توجه به اینکه در نظام پولی و بانکی کشور، معاملات آتی ارز به رسمیت شناخته نمیشود و براساس مقررات و ضوابط بانک مرکزی انجام این فعالیتها غیرقانونی است، در سالهای اخیر بازاری غیررسمی در اقتصاد کشور تشکیل شده است که به «بازار معاملات فردایی ارز» مشهور است.
در این بازار ذینفعان بازار ارز در پایان روز معاملاتی، در رابطه با قیمت ارز در روز آینده وارد معامله شده و براساس پیشبینیهایی که از نرخ ارز در روزهای آینده دارند، تعهدات دوطرف را بر عهده میگیرند. برآوردهای رسمی نشان میدهد که در حالحاضر روزانه حدود ۱۰۰ میلیون دلار معامله در بازار آزاد ارز انجام میشود که حدود ۷۰ میلیون دلار آن مربوط به بازار معاملات فردایی است.
با توجه به مشکلات مختلفی که این بازار از جهاتی همچون عدمشفافیت، شبههداربودن معاملات و مانند آن دارد، تشکیل بازار آتی ارز به شکل منسجم و رسمی میتواند ضمن ارز آتی برطرف کردن این مشکلات، منافعی را نیز برای ذینفعان مختلف از جمله سیاستگذار پولی، تولیدکنندگان و دیگر موارد داشته باشد.
الزامات تشکیل بازارآتی ارز
در بخش دیگری از این گزارش، به مهمترین الزامات تشکیل بازار آتی ارز در اقتصاد ایران پرداخته شده است. نخستین مورد به سطح تشکیل بازار آتی ارز مرتبط است. یکی از مسائل مهم در این بازار، لزوم تفکیک بازار در سطح خرد و کلان است. این مورد بیانگر آنست که با توجه به ضرورت این تفکیک، بهتر است در وهله اول این بازار بهصورت محدود در بین کارگزاران عمده و با مبالغ کمتر شروع شود و در صورت موفقیتآمیز بودن، به تدریج دامنه آن گسترش یابد.
دومین مورد اینکه با توجه به مسوولیت و نقش بانک مرکزی درخصوص مدیریت بازار ارز، لازم است محوریت تشکیل بازار معاملات آتی ارزی نیز بر عهده این نهاد باشد. عمده این نقش در قالب نظارت موثر بر بازار انجام میشود، ولی ممکن است به اشکال دیگری همچون پذیرش نهایی ریسکها یا تقویت عملیات بازارگردانی نیز بروز یابد که هر یک به نوبه خود در تقویت بازار اثر خواهد داشت.
گرچه انتقال شبکه معاملات آفشور خارج از کشور به داخل میتواند نقش مهمی در تقویت بازار آتی ارز و فراهم شدن امکان مدیریت بهتر آن توسط بانک مرکزی داشته باشد ولی لزومی ندارد که تشکیل این بازار را منوط به انتقال شبکه معاملات آفشور به داخل کرد و میتوان در شرایط کنونی نیز این بازار را تشکیل داد. آف شور (offshore) از لحاظ تجاری به مفهوم نقل مکان از محلی به محل دیگر جهت کم کردن هزینهها و افزایش سود است.
در اصطلاح، آف شور بانک نیز به عملیات بانکی اطلاق میشود که توسط یک بانک واقع در منطقه یا سرزمینی غیراز سرزمین اصلی که اغلب جزایر متعلق به دولت حاکم بر سرزمین اصلی به شمار میروند با اشخاص غیرمقیم و با پول خارجی و در مقیاس بزرگ انجام میشود.
مورد سوم، اگر بانک مرکزی بخواهد خود بهعنوان عرضهکننده اصلی در این بازار ایفای نقش کند، نگرانی از عدم تحویل ارز در سررسید وجود دارد و ممکن است ریسک زیادی به بانک مرکزی تحمیل شود؛ بنابراین ضرورت دارد بانک مرکزی بیشتر زمینه فعالیت سایر مشارکتکنندگان در این بازار را فراهم سازد و خود درقالب بازارگردان در این بازار ایفای نقش کند.
مورد چهارم به قالب حقوقی این معاملات در کوتاهمدت اشاره دارد. این مورد بیانگر آن است که درکوتاهمدت میتوان معاملات آتی ارز را براساس دو قالب حقوقی یعنی «تعهد بیع در آینده» و «عقد صلح» و با در نظر گرفتن برخی ملاحظات، طراحی کرد.
در قالب اول، فروشنده براساس قرارداد متعهد میشود تا در سررسید مشخص (یک روز کاری)، مقدار معینی از یک ارز خارجی را به قیمتی که در زمان حال تعیین میشود، بفروشد. در مقابل، خریدار آتی ارز متعهد میشود که ارز مذکور را با مشخصات ذکر شده خریداری کند. قالب حقوقی دوم (عقد صلح) نیز مشابه قالب حقوقی اول است. در واقع، فروشنده فردایی ارز براساس قرارداد صلح، مقدار معینی از یک ارز خارجی را در مقابل قیمتی معین به خریدار ارز صلح میکند. همچنین متعهد میشود ارز مذکور را با مشخصات ذکر شده، در سررسید (یک روز کاری) تحویل دهد. در مقابل، خریدار ارز متعهد میشود که ارز مذکور را با مشخصات ذکر شده خریداری کند.
برای اجرای صحیح هر دو قالب حقوقی، لازم است تدابیر مشخصی در نظر گرفته شود تا معاملات مذکور بر روی کالا (ارز) اتفاق بیفتد نه بر روی تغییرات نرخ ارز. به این ترتیب امکان هدایت معاملات فردایی فعلی که به لحاظ شرعی و قانونی دچار اشکال است و بهصورت غیررسمی صورت میپذیرد، بهصورت مشروع و قانونی فراهم شده و میتوان این معاملات را به بخش رسمی بازار پول منتقل کرد.
مورد پنجم و ششم، در بردارنده مشخصات این قرارداد است. مورد پنجم بیانگر آن است که با توجه به اینکه در سطح خرد، معاملات بیشتر بهصورت توافقی انجام میشود، بهتر است در وهله اول معاملات آتی ارز بهصورت پیمان آتی ارزی (Currency Forward) انجام شود تا انعطافپذیری بیشتری از جهت سررسید و مبلغ قرارداد وجود داشته باشد. به تدریج با توسعه بازار، امکان طراحی معاملات در قالب استاندارد بیش از پیش فراهم خواهد شد و میتوان معاملات را به شکل بورسی یعنی قرارداد آتی ارزی انجام داد.
مورد ششم حاوی این نکته است که با توجه به لزوم به حداقل رساندن جهتدهی بازار آتی به بازار نقدی ارز، بهتر است نخست این بازار با سررسید کوتاهمدت حداکثر پنجروزه تشکیل شود و در عین حال امکان بستن موقعیت معاملاتی از طریق انجام معامله معکوس برای فعالان این بازار (در صورت تایید ناظر) فراهم باشد.
یکی از مسائل مهم در کشف قیمت معاملات آتی ارز، وجود نرخ واحد در بازار نقدی است. در حال حاضر چند نوع نرخ برای معاملات نقدی ارز در کشور وجود دارد و در عمل نمیتوان به یک نرخ مرجع استناد کرد. مورد هفتم، بیانگر این موضوع است که با توجه به نزدیک بودن نرخ سنا (میانگین موزون نرخ بازار ارز) به نرخ بازار، بهتر است تا پیش از تعیین نرخ واحد برای بازار نقدی، این نرخ بهعنوان مرجع کشف قیمت در بازار آتی ارز ملاک قرار گیرد.
هدف اصلی از تشکیل بازار آتی ارز، «پوشش ریسک نرخ ارز» است و در صورتی که شرایط محیطی مناسب و بازار نقد و آتی خوب عمل کنند، ثبات نسبی نرخ ارز منجر به ایجاد افق دید در آینده میشود و به این ترتیب در مدیریت انتظارات در رابطه با نرخ ارز مؤثر خواهد بود.
از جمله نگرانیهایی که ممکن است در رابطه با تشکیل بازار آتی ارز وجود داشته باشد، احتمال جهتدهی این بازار به بازار نقدی ارز ارز آتی و بروز اختلال در نرخهای آنی است. مورد هشتم بیانگر آن است که با توجه به احتمال مذکور و بروز اختلال در نرخهای آتی، قرارداد آتی ارز باید بهگونهای طراحی شود که بنای اصلی در قرارداد بر تحویل فیزیکی ارز باشد؛ مگر اینکه با تایید ناظر، امکان تسویه نقدی نیز فراهم شود. مورد نهم در بردارنده این موضوع است که بهتر است همزمان با تشکیل بازار آتی ارز در کوتاهمدت، سیاستهای لازم برای مدیریت بازارهای موازی بهویژه طلا نیز مد نظر قرار گیرد.
مورد دهم اینکه به منظور افزایش جذابیت بازار آتی ارز و کمک به تعمیق آن، میتوان از ابزارهای مالی مکمل همانند گواهی سپرده ارزی، صکوک ارزی و سایر موارد نیز استفاده کرد. در نهایت مورد آخر حاوی این نکته است که تشکیل بازار رسمی معاملات آتی ارز در بورس کالای ایران، راهکار میانمدت و بنیادین در این رابطه محسوب میشود و میتوان از این بستر معاملاتی جهت تشکیل بازار معاملات مشتقه ارز در سطح خرد استفاده کرد.
تجربه سكه طلا، نقشه راه تاسيس بازار آتي ارز در بورس كالا
تهران- ايرنا- رئيس كميسيون صنعت و معدن اتاق بازرگاني گفت: با توجه به اينكه بورس كالاي ايران تجربه راه اندازي معاملات آتي سكه را دارد و روزهاي سرد و گرم نوسانات سكه را تجربه كرده است، مي تواند با دارا بودن زيرساخت هاي لازم معاملات آتي ارز را نيز راه اندازي كند.
مهدي پورقاضي روز جمعه در گفت و گو با ايرنا افزود: بورس كالاي ايران تجربه راه اندازي و پوشش ريسك نوسانات معاملات سكه را داشته است و به همين دليل قادر است معاملات آتي ارز را نيز راه اندازي كند.
وي افزود: به نظر مي رسد با راه اندازي معاملات آتي ارز، سرمايه گذاران داخلي و خارجي علاقه مند به سرمايه گذاري در حوزه هاي مختلف شوند، چرا كه ريسك نوسانات ارز از طريق بورس كالا پوشش داده مي شود و جذابيت در سرمايه گذاري ها افزايش مي يابد.
عضو اتاق بازرگاني ايران در ادامه با اشاره به اينكه معاملات آتي ارز مي تواند بر كنترل ارز در بازار آزاد نيز تاثير گذار باشد، تاكيد كرد: پوشش ريسك نوسانات نرخ ارز مي تواند بر چرخه فعاليت هاي اقتصادي اثر گذار باشد و دورنمايي از بازار به معامله گران ارائه كند.
وي افزود: با راه اندازي معاملات آتي ارز، سرمايه گذاران، صادركنندگان و واردكنندگان مي توانند به راحتي در خصوص خريدهاي آتي ارز تصميم گيري كنند و اين موضوع به نفع اقتصاد خواهد بود.
به گفته پورقاضي؛ به نظر مي رسد راه اندازي معاملات آتي ارز با اتصال كامل بانك ها به شبكه سوئيفت بهتر اجرايي خواهد شد و لازم است به بورس كالاي ايران فرصتي داده شود تا پس از اتصال بانك ها به شبكه سوئيفت اقدام به راه اندازي معاملات كند.
وي در پايان گفت: همچنين علاوه براتصال بانك به شبكه سوئيفت، صادركنندگان در شرايط جديد بين المللي در تكاپوي افزايش مقاصد صادراتي خود هستند كه به اين ترتيب معاملات آتي ارز پس از اتصال بانك ها به شبكه سوئيفت و بازيابي بازارهاي صادراتي، در فضايي كاملا كارآ در بورس كالا راه اندازي خواهد شد.
به گزارش ايرنا، قرار است بازار مشتقه ارزي براي پوشش نوسات نرخ ارز راه اندازي شود وهماهنگي هاي لازم براي راه اندازي اين بازار انجام و جلساتي نيز در شوراي بورس و بانك مركزي تشكيل شده و اين بانك نيز موافقت خود را اعلام كرده است، اما هنوز زمان افتتاح آن مشخص نشده است و پيش بيني مي شود افتتاح آن بعد از تك نرخي كردن ارز باشد.
اقتصام**9141**1584
بازار آتی ارز چیست؟
به گونهای که شواهد نشان میدهد که نرخ دلار در ساعات آخر معامله در روز گذشته به ۲۴ هزار و ۴۰۰ تومان رسیده است و فعالان بازار ارز دلیل این افزایش را در عدم تمدید توافق فنی میدانند.
به گزارش جهان اقتصاد به نقل از ایسنا، این روزها بازار ارز دوباره در انتظار توافق نهایی بر سر برجام و رفع تحریمهاست تا با محقق شدن اخبار مثبت حاصله از مذاکرات وین، مسیر کاهش قیمتها را طی کند، زیرا سرنوشت برجام یکی از متغیرهای کلیدی است که بر بازار ارز و چشم انداز معامله گران از آینده این بازار تاثیر روانی زیادی دارد و هر خبر مثبت و منفی از آن بر نرخها در بازار ارز تاثیر میگذارد.
در حالیکه پیش از این اخبار مثبتی مبنی بر روزهای پایانی مذاکرات و تحریمها مطرح میشد اما اینبار عدم تمدید توافق فنی ایران و آژانس بین المللی به عنوان تهدیدی برای برجام نامبرده میشود که تاثیر منفی خود را نیز بر قیمتها در بازار ارز گذاشت و این بازار روند صعودی به خود گرفت.
به گونهای که شواهد نشان میدهد که نرخ دلار در ساعات آخر معامله در روز گذشته به ۲۴ هزار و ۴۰۰ تومان رسیده است و فعالان بازار ارز دلیل این افزایش را در عدم تمدید توافق فنی میدانند.
در شرایطی که نوسانات و ریسکهای قیمت در بازار ارز، چشم انداز و افق روشنی از این بازار برای فعالان اقتصادی به منظور معامله، سرمایه گذاری، صادرات و … قرار نمیدهد؛ بیش از پیش ضرورت وجود بازار آتی ارز در کشور نمایان میشود که پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی در گزارشی به بررسی تجربه بازار آتی ارز و الزامات تشکیل این بازار در کشور پرداخته است.
در این گزارش ارز آتی آمده است که قرارداد آتی ارز، تعهدی دو طرفه است که بر اساس آن مقدار مشخصی از یک پول پایه (پول خارجی) به نرخ معاوضه مشخص در تاریخ سررسید مشخص، با پول دیگر معمولا ً پول داخلی معاوضه و عمده معاملات مشتقات ارزی در سررسید کوتاه مدت انجام میشود که سررسید کمتر از یک ماه برای مشتقات ارزی و نیز سایر مشتقات در بورسهای متشکل مرسوم نیست، ولی در بازار خارج از بورس سررسیدهای کمتر از یک ماه نیز وجود دارد.
بازار آتی ارز چیست؟
در ادامه این گزارش ذکر شده است: امروزه در کنار مشکلات موجود برای بازار نقدی ارز، نبود یک بازار متشکل برای مشتقات ارزی از جمله قرارداد آتی در داخل کشور هزینههای گوناگونی برای سیاستگذاران، تولیدکنندگان و سرمایه گذاران ایجاد کرده است که وجود بازار مشتقات ارزی میتواند دست کم بخشی از ریسکهای قیمتی ارز را پوشش دهد و افقی ولو کوتاه مدت برای فعالان اقتصادی فراهم کند.
با وجود ابلاغ آیین نامه اجرایی معاملات آتی ارز-ریال در ۲۹ تیر ۱۳۸۹ به منظور پوشش نوسان نرخ ارز برای صادرکنندگان، به دلیل مسائلی از قبیل غیررقابتی بودن نرخ ارز آتی تعیین شده برای ارز توسط بانک، تحمیل کارمزدهای قابل توجه به طرفین، وجود سررسید حداقل یک ماه و حداکثر دوازده ماه، هزینههای جانبی تعهد پیمانهای آتی، امکان عقد پیمان تنها برای بنگاههای بزرگ و عدم وجود بازار ثانوی برای خرید و فروش این پیمان و وجود ریسک اعتباری در اتاق پایاپای، زمینه تشکیل بازار آتی ارز به شکل منسجم فراهم نشده ارز آتی است.
طبق اعلام پژوهشکده پولی و بانکی، در سالهای اخیر بازاری غیررسمی در اقتصاد کشور تشکیل شده است که به بازار معامالت فردایی ارز مشهور است و در این بازار ذینفعان بازار ارز در پایان روز معاملاتی، در رابطه باقیمت ارز در روز آینده وارد معامله شده و بر اساس پیش بینیهایی که از نرخ ارز در روزهای آینده دارند، تعهدات دوطرف را بر عهده میگیرند.
با توجه به مشکلات مختلفی که این بازار از جهاتی همچون عدم شفافیت، شبهه دار بودن معاملات و مانند آن دارد، تشکیل بازار آتی ارز به شکل منسجم و رسمی میتواند ضمن برطرف کردن این مشکلات، منافعی را نیز برای ذینفعان مختلف از جمله سیاستگذار پولی، تولیدکنندگان و … داشته باشد.
چرا باید بازار آتی ارز داشته باشیم؟
در گزارش پژوهشکده پولی و بانکی برخی از مهمترین الزامات تشکیل این بازار به شرح ذیل اعلام شده است:
۱) با توجه به لزوم تفکیک بازار آتی ارز در سطح خرد و کلان بهتر است در وهله اول این بازار به صورت محدود در بین کارگزاران عمده و با مبالغ کمتر شروع شود و در صورت موفقیت آمیز بودن، به تدریج دامنه آن گسترش یابد.
۲) الزم است محوریت تشکیل بازار معاملات آتی ارزی نیز بر عهده بانک مرکزی باشد. گرچه انتقال شبکه معاملات آفشور خارج از کشور به داخل میتواند نقش مهمی در تقویت بازار آتی ارز و فراهم شدن امکان مدیریت بهتر آن توسط بانک
مرکزی داشته باشد ولی لزومی ندارد که تشکیل این بازار را منوط به انتقال شبکه معاملات آفشور به داخل کرد و میتوان در شرایط کنونی نیز این بازار را تشکیل داد.
۳) اگر بانک مرکزی بخواهد خود به عنوان عرضه کننده اصلی در این بازار ایفای نقش کند، نگرانی از عدم تحویل ارز در سررسید وجود دارد و ممکن است ریسک زیادی به بانک مرکزی تحمیل شود. لذا ضرورت دارد بانک مرکزی بیشتر زمینه فعالیت سایر مشارکت کنندگان در این بازار را فراهم سازد و خود در قامت بازارگردان در این بازار ایفای نقش کند.
۴) در کوتاه مدت میتوان معاملات آتی ارز را بر اساس دو قالب حقوقی یعنی: تعهد بیع در آینده و عقد صلح و با در نظر گرفتن برخی ملاحظات، طراحی کرد. برای اجرای صحیح هر دو قالب حقوقی، الزم است تدابیر مشخصی در نظر
گرفته شود تا معاملات مذکور حقیقتاً بر روی کالا (ارز) اتفاق بیفتد و نه بر روی تغییرات نرخ ارز.
۵) با توجه به اینکه در سطح خرد، معاملات بیشتر به صورت توافقی انجام میشود، بهتر است در وهله اول معاملات آتی ارز به صورت پیمان آتی ارزی انجام شود تا انعطاف پذیری بیشتری از جهت سررسید و مبلغ قرارداد وجود داشته باشد.
۶) با توجه به لزوم به حداقل رساندن جهت دهی بازار آتی به بازار نقدی ارز، بهتر است نخست این بازار با سررسید کوتاه مدت حداکثر پنج روزه تشکیل شود و در عین حال امکان بستن موقعیت معاملاتی از طریق انجام معامله معکوس برای فعالان این بازار در صورت تأیید ناظر فراهم باشد.
۷) با توجه به نزدیک بودن نرخ سنا (میانگین موزون نرخ بازار ارز) به نرخ بازار، بهتر است تا پیش از تعیین نرخ واحد برای بازار نقدی، این نرخ به عنوان مرجع کشف قیمت در بازار آتی ارز مالک قرار گیرد.
۸) با توجه به احتمال جهت دهی بازار آتی به بازار نقدی ارز و بروز اختلال در نرخهای آنی، قرارداد آتی ارز باید به گونهای طراحی شود که بنای اصلی در قرارداد بر تحویل فیزیکی ارز باشد، مگر اینکه با تأیید ناظر امکان تسویه نقدی نیز فراهم شود.
۹) بهتر است همزمان با تشکیل بازار آتی ارز در کوتاه مدت، سیاستهای لازم برای مدیریت بازارهای موازی به ویژه طلا نیز مد نظر قرار گیرد.
۱۰) به منظور افزایش جذابیت بازار آتی ارز و کمک به تعمیق آن، میتوان از ابزارهای مالی مکمل همانند گواهی سپرده ارزی، صکوک ارزی و … نیز استفاده کرد.
۱۱) تشکیل بازار رسمی معاملات آتی ارز در بورس کاالی ایران، راهکار میان مدت و بنیادین در این رابطه محسوب میشود و میتوان از این بستر معاملاتی جهت تشکیل بازار معاملات مشتقه ارز در سطح خرد استفاده کرد.
معامله بیت کوین در فارکس | معاملات ارزهای دیجیتال در فارکس
بیش از یک دهه است که بازار جدیدی تحت عنوان «کریپتوکارنسی» به بازارهای مالی جهان اضافه شده و در مدت زمان اندکی توانسته سهم زیادی از سرمایه افراد را به خود اختصاص دهد. در برابر بازار کریپتو، بازار فارکس وجود دارد که بزرگترین بازار مالی جهان به حساب میآید. در ادامه میخواهیم بدانیم که آیا در فارکس نیز میتوانیم ارزهای دیجیتال بازار کریپتو را خریداری کنیم یا خیر؟! آنگاه اگر این امکان وجود داشته باشد، چطور میتوان آن را به انجام رسانید. اگر شما نیز به دنبال این هستید تا معاملات ارزهای فیات و ارزهای دیجیتال را در یک محیط معاملاتی به انجام برسانید و مجبور نباشید حسابهای زیادی را مدیریت کنید، تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید تا ضمن یک تعریف کوتاه از فارکس و کریپتوکارنسی، در نهایت ببینیم که معامله بیت کوین در فارکس چگونه انجام میشود!!
آشنایی با بازار فارکس
فارکس یا «Forex» یک سامانه جامع و بینالمللی برای مبادله تمام ارزهای رایج جهان است. در واقع کلیه ارزهایی مانند دلار، پوند، یورو، روپیه، ین، فرانک، دینار و ….. در فارکس به صورت ۲۴ ساعته در ۵ روز کاری هفته مورد معامله قرار میگیرند. افراد حقیقی، مؤسسات مالی، بانکها، صندوقها و …. همگی میتوانند در فارکس فعالیت داشته و از فرصتهای سودبخش این بازار بهرهمند شوند. فارکس هیچ مکان فیزیکی ندارد و کلیه معاملات آن در بستر بروکرها که همان کارگزاریهای فارکس هستند، انجام میپذیرد. البته در برخی از بروکرهای فارکس، به غیر از معامله ارز، معاملات مربوط به دیگر داراییهای مالی مانند طلا، نفت خام، قراردادهای آتی و …. نیز انجام میشود. اخیراً در گروه قراردادهای آتی فارکس، امکان مبادله ارزهای دیجیتال نیز فراهم شده که در ادامه به بررسی جزئیات آن خواهیم پرداخت.
کریپتوکارنسی چیست؟
کریپتوکارنسی یا «Cryptocurrency» به بازار مبادله ارزهای دیجیتال اطلاق میشود. بازاری که کلیه رمزارزها (ارزهای دیجیتال) مانند بیتکوین «Bitcoin»، اتریوم «Ethereum»، لایتکوین «Litecoin»، دوجکوین «Dogecoin» و …. در آن معامله میشوند. در حال حاضر، صدها ارز دیجیتال به لیست رمزارزهای موجود در کریپتوکارنسی اضافه شدهاند که برخی از آنها شناخته شدهتر و محبوبتر از سایرین هستند. به هر حال تمام رمزارزها و توکنهایی که تحت تکنولوژی بلاکچین (بلوکهای دادهای به هم پیوستهی غیر متمرکز) ایجاد شدهاند در بازار کریپتوکارنسی قابل داد و ستد هستند. این رمزارزها هیچ جلوه فیزیکی ندارند و تماماً بهصورت آنلاین مورد معامله قرار میگیرند. با توجه به توضیحات فوق، کریپتوکارنسی را میتوان دقیقاً «بازار مبادله ارزهای دیجیتال» معنا کرد.
(صرافیهای ارز دیجیتال، مهمترین بستر برای خرید ارز دیجیتال هستند که به همانها کریپتوکارنسی میگوییم!
مشهورترین صرافی ارز دیجیتال در جهان هم صرافی بایننس «Binance» است!)
مهمترین رمزارزهای کریپتوکارنسی کدامند؟
گفتیم که برخی از رمزارزهای کریپتوکارنسی از رمزارزهای دیگر محبوبتر و مشهورتر هستند. دلیل این محبوبیت را میتوان در ساختار و اهداف این رمزارزها جستجو کرد. برای مثال، اتریوم، یک رمزارز کاملاً باثبات است که با هدف ایجاد فضا برای اجرای برنامههای غیرمتمرکز و هوشمندسازی فرآیندهای رمزارزی ایجاد شده، یکی از بهترین و شناخته شدهترین ارزهای دیجیتال جهان است. این در حالی است که هنوز هم سکان قدرت بازار کریپتو در دست بیتکوین قرار دارد. بیتکوین، اولین ارز دیجیتالی بود که در سال ۲۰۰۸ توسط یک فرد ناشناس به جهانیان معرفی شد. بنابراین در حالی حاضر، ۱۲ مورد از مهمترین ارزهای دیجیتال جهان به قرار زیر هستند:
- رمزارز ارز آتی بیتکوین «Bitcoin» – نماد اختصاری در کریپتو «BTC»
- رمزارز اتریوم «Ethereum» – نماد اختصاری در کریپتو «ETH»
- رمزارز ریپل «Ripple» – نماد اختصاری در کریپتو «XRP»
- رمزارز بیتکوین کش «Bitcoin Cash» – نماد اختصاری در کریپتو «BCH»
- رمزارز لایتکوین «Litecoin» – نماد اختصاری در کریپتو «LTC»
- رمزارز ایاس «EOS » – نماد اختصاری در کریپتو «EOS»
- رمزارز استلار «Stellar» – نماد اختصاری در کریپتو «XLM»
- رمزارز مونرو «Monero» – نماد اختصاری در کریپتو «XMR»
- رمزارز دوجکوین «Dogecoin» – نماد اختصاری در کریپتو «Doge»
- رمزارز کاردانو «Cardano» – نماد اختصاری در کریپتو «ADA»
- رمزارز پولکادات «Polkadot» – نماد اختصاری در کریپتو «DOT»
- رمزارز تتر (دلار دیجیتال) «Tether» – نماد اختصاری در کریپتو «USDT»
در بازارهای کریپتو، رمزارزها با نام اختصاری که دارند مورد جستجو و معامله قرار میگیرند؛ بنابراین آگاهی از نماد اختصاری رمزارزها، اهمیت زیادی دارد. چراکه نماد برخی از آنها به همدیگر شبیه است و ممکن است موجب بروز اشتباه شود.
فارکس و کریپتو کارنسی چه تفاوتها و شباهتهایی با هم دارند؟
تا به اینجا بهصورت کلی با بازارهای فارکس و کریپتوکارنسی آشنا شدیم و فهمیدیم که فارکس بستری برای مبادله ارزهای فیات «ارزهای رایج جهان مانند دلار» و کریپتوکارنسی نیز بستری برای مبادله ارزهای دیجیتال مانند بیتکوین است. بزرگترین تفاوت این دو بازار در نوع داراییهای آنها قرار دارد. اما شباهتهای زیادی را میتوان در بین فارکس و کریپتوکارنسی پیدا کرد که از جمله آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- تحلیل اصلی در هر دو بازار تحلیل تکنیکال صورت میگیرد.
- هردو بازارهایی جامع و بینالمللی هستند که تمام افراد جهان میتوانند در آن به معامله بپردازند.
بیشتر تریدرها (معاملهگران) حرفهای که به دانش تحلیل بازارهای مالی مجهز هستند، در هر دو بازار فارکس و ارزهای دیجیتال فعالیت دارند و از فرصتهای سودده هردو بازار استفاده میکنند.
آیا میتوان بیت کوین را در فارکس معامله کرد؟
معامله بیت کوین در فارکس، موضوع اصلی است که میخواهیم در این مطلب به بررسی آن بپردازیم. هدف از توضیحات فوق، آشنایی بیشتر شما با فارکس و ارزهای دیجیتال بود که تصور میکنیم اگر از آن آگاهی کافی نیز داشته باشد، باز هم یادآوری آن قبل از بررسی امکان معامله بیت کوین در فارکس ضروری است. بنابراین پس از پرداختن به این توضیحات، بهتر میتوانیم معامله بیت کوین در فارکس را پیگیری کنیم. قبلاً اشاره کردیم که در معاملات آتی بازار فارکس، امکان معاملهی رمزارزها فراهم شده است. بنابراین افراد میتوانند مستقیماً به همراه سایر مبادلات ارزی خود، بیتکوین که مهمترین ارز دیجیتال جهان است را نیز در برابر ارزهایی مانند دلار، یورو و …. خریداری کرده یا به فروش برسانند!
معاملات فارکس به واسطهی بروکرها انجام میشود و معمولاً خدمات فرعی بروکرها با هم تفاوت دارند؛ بنابراین ممکن است یک بروکر امکان مبادله صرف بیتکوین را فراهم کرده باشد، اما از طریق ثبت نام در یک بروکر دیگر، بتوان به غیر از بیتکوین، برخی دیگر از رمزارزها را نیز مبادله کرد.
نحوه معامله بیت کوین در فارکس
برای انجام معاملات بیت کوین در فارکس، باید ابتدا بروکر موردنظر برای انجام این نوع از معاملات را مشخص کنید. در بین بروکرهای بسیاری که در سطح جهان وجود دارند، بروکرهای Roboforex، eToro، Prime XBT و …. امکان معامله بیت کوین در فارکس را فراهم کردهاند. به غیر از این موارد نیز گزینههای دیگری وجود دارد که با جستجوی صحیح میتوانید آنها را بیابید. پس از انتخاب بروکر مناسب و باز کردن حساب کاربری در آن، حالا باید نرمافزار یا اپلیکیشن آن بروکر را روی دسکتاپ یا تلفن همراه اسمارت خود نصب کنید. معمولاً بیشتر بروکرها از طریق نرمافزار یا اپلیکیشن متاتریدر ۵ (MetaTrader 5) برای سرویسدهی به کاربران خود استفاده میکنند که شما پس نصب آن و با وارد کردن نام کاربری و پسورد بروکر خود میتوانید از آن استفاده کنید.
در تنظیمات متاتریدر، امکان انتخاب بیتکوین به عنوان یکی از موارد معاملاتی وجود دارد. اما با توجه به اینکه معاملات ارزها در فارکس بهصورت جفتارزی انجام میشود، بنابراین شما باید جفتارز بیتکوین متناسب را انتخاب نمایید. برای مثال، معامله بیتکوین در برابر دلار با نماد جفتارزی BTC/USD نشان داده میشود. یعنی شما با پرداخت مبلغ معینی دلار، میتوانید مقدار بیتکوین موردنظر خود را خریداری نمایید یا آن را به فروش برسانید.
مزایای خرید بیت کوین از فارکس
صرافیهای آنلاین ارز دیجیتال، اصلیترین بستر برای خرید رمزارزهای بیت کوین و آلت کوین (هر ارز دیجیتالی غیر از بیتکوین) هستند. اما افرادی که ترجیح میدهند به جای خرید بیتکوین از صرافی، آن را از طریق بازار فارکس مبادله کنند، بنا به سه مزیت اصلی زیر، فارکس را به صرافی ترجیح میدهند:
با توجه به اینکه بیتکوین یک رمزارز گران است و قیمت آن نیز در هر دوره بالاتر میرود، پس انتخاب یک محیط امن برای معامله این رمزارز از اهمیت بالایی برخوردار است. بازار فارکس توسط نهادهای امنیتی بسیاری مورد نظارت قرار میگیرد و ارز آتی یک محیط امن برای مبادله ارز به حساب میآید که در مورد معامله بیت کوین در فارکس هم میتوان از این امنیت استفاده کرد. این در حالی است که بسیاری از صرافیهای ارز دیجیتال و کیف پولهای نگهداری ارزهای دیجیتال، مورد اعتماد و اطمینان نیستند.
برای معامله بیت کوین با فارکس، دیگر نیازی نیست تا شیوه کار کردن با چند محیط کاری مختلف را بلد باشید، چراکه فقط فراگیری شیوه معامله در فارکس برای معامله بیت کوین شما نیز کافی خواهد بود. بنابراین سهولت در معامله در بروکرها از دیگر مزایایی است که معاملات کریپتوکارنسی در فارکس میتوانند داشته باشند.
کلاً فارکس را میتوان بزرگترین بازاری در نظر گرفت که مشکل نقد شوندگی در آن وجود ندارد. در واقع شما هرگاه ارز آتی که بخواهید ارزهای خود را بفرشید، بلافاصله معامله شما انجام میشود. افرادی که سابقه فعالیت در بورس تهران را دارند، میدانند که برای خرید و فروش سهام در این بازار، باید در صفهای خرید و فروش قرار بگیرند و گاهاً در صف فروش سهام موردنظر آنها هیچ فردی وجود ندارد و سهام آنها به فروش نمیرسد. اما چنین صفهایی در فارکس وجود ندارد و افراد برای معاملات بیت کوین در فارکس، بلافاصله میتوانند سرمایه رمزارزی خود را نقد کنند. این در صورتی است که دیگر محیطهای معاملاتی بیتکوین هم از چنین نقد شوندگی بالایی برخوردار نیستند.
سه مورد فوق از اصلیترین مزیتهای معامله بیت کوین در فارکس بودند، از دیگر مزایای این محیط معاملاتی میتوان به «قیمت گذاری لحظهای و منصفانه»، «امکان معامله رمزارز با سرمایه اندک» و «معامله با چند کلیک ساده و بدون استفاده از ابزار خاص» را نام برد. بنا به این دلایل، معاملات کریپتوکارنسی در فارکس مورد توجه تریدرهای این بازار قرار گفته و کار را برای آنها راحت کرده است. پیش بینی میشود در آینده، امکانات بسیار بیشتری برای معامله بیت کوین در فارکس و همچنین ارز آتی برای معامله آلتکوینها در این بازار در نظر گرفته شود!
نکته قابل توجه برای معامله بیت کوین در فارکس
معامله بیت کوین در فارکس، بیشتر مورد توجه افرادی قرار گرفته که سابقه فعالیت در فارکس را دارند و قبلاً در این بازار معامله کردهاند. در این صورت، استفاده از امکانات افزوده فارکس برای آنها راحتتر خواهد بود. اما اگر شخصی در فارکس فعالیت نکرده باشد و سپس بخواهد به یکباره وارد این بازار شود و معاملات رمزارزی انجام دهد، ممکن است این کار برای وی کمی دشوار باشد. بنابراین اگر شما سابقه فعالیت در فارکس را ندارید، بهتر است ابتدا از طریق یک حساب دمو «آزمایشی» که معمولاً بیشتر بروکرها ارائه میکنند، با ساز و کار فعالیت در فارکس و قوانین معاملاتی آن آشنا شوید، آنگاه با باز کردن یک حساب واقعی و انجام چند معامله جفتارزی، اطلاعات خود را تکمیل نمایید. تنها در این صورت است که میتوانید از معاملات بیت کوین فارکس هم استفاده کنید. در غیر اینصورت، باید آموزشهای کافی را فرا بگیرید، سپس وارد قسمتهای مختلف فارکس شوید!
سخن پایانی
فارکس بزرگترین بازار مالی جهان برای مبادله ارز است که حجم معاملات روزانه آن به بیش از ۶ تریلیون دلار میرسد. معمولاً در فارکس، علاوه بر معامله ارز، معاملات آتی، طلا، نفت خام و … نیز انجام میشود. با توجه به رشد ارزهای دیجیتال و محبوبیت آنها در بین مردم جهان، امکان انجام معاملات کریپتوکارنسی در فارکس هم فراهم شده است. یعنی شما ضمن مبادله ارز میتوانید از طریق نرمافزار یا اپلیکیشن فارکس خود، بیت کوین و برخی از دیگر از ارزهای دیجتال را نیز معامله کنید. اما برای استفاده از این قابلیت فارکس، باید سابقه انجام معاملات جفتارزی در فارکس را داشته باشید. چراکه فارکس و کریپتوکارنسی، دو بازار مالی مجزا هستند و شما برای اینکه بتوانید مبادلات کریپتورکارنسی در فارکس را به انجام برسانید، باید با شیوه معامله در این بازار کاملاً آشنا باشید.
آموزش بازار فارکس در ایران
مجموعه دلفین وست یکی از بزرگترین مرجعهای آموزش سرمایه گذاری است که تحت قوانین جمهوری اسلامی ایران فعالیت مینماید. مطلب فوق صرفاً به منظور آشنایی بیشتر مخاطبان با این بازار مالی است و مسئولیت استفاده از محتویات این مقاله، کاملاً بر عهده خود خوانندگان است.
برای یادگیری “آموزش سرمایه گذاری در فارکس” مسیر زیر را به شما پیشنهاد میکنیم:
نرخ تعادلی سکه با استفاده از بازار آتی/ راهاندازی بازار آتی ارز
کارشناس بازار سرمایه گفت: سازوکار قرارداد آتی میتواند برای اهالی بازارهای سنتی همچون طلا و سکه به عنوان مبنایی مناسب برای تصمیمگیری باشد.
به گزارش خبرنگار ایبِنا؛ دهقان دهنوی رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار در مراسم افتتاح معاملات آتی واحدهای صندوق سرمایه گذاری طلا و سیمان در بورس کالا، اظهار داشت: از بورس کالا میخواهم که علاوه بر توسعه بازار مشتقه و ورود داراییهای جدید، با جدیت راهاندازی مجدد قرارداد آتی سکه را پیگیری کند.
مجتبی بهرامی؛ کارشناس بازار سرمایه در این باره به خبرنگار ایبِنا گفت: یکی از اشکالاتی که در سال ۱۳۹۹ با آن برخورد کردیم و باعث رشد بی رویه قیمت سهام در بازار شد، عدم توجه به بازارهای آتی بود. میدانیم که بازار سرمایه به هر حال کامل شده از ابزارهای بسیار زیادی همچون اوراق است. در نتیجه این بود که در سال ۹۹ به ابزارهای نوین مالی همچون بازار آتی و اوراق پرداخته نشد و تبعات منفی برای بازار و اقتصاد داشت. بدون شک در راستای استفاده از ابزارهای نوین مالی، بسیار خوب و شفاف میتوان از بازار آتی طلا و سکه استفاده کرد.
مزایای قرارداد آتی سکه چیست؟
این کارشناس بازار سرمایه در ادامه تاکید کرد: اگر راه اندازی مجدد قرارداد آتی سکه را شاهد باشیم، با تحلیلهای بسیار دقیقی که فعالان بازار سرمایه از قیمت طلا و انتظارات تورمی و سایر مسائل دارند، این ابزار نوین آتی میتواند به دولت در تعیین نرخ تعادلی و دقیق سکه در کشور کمک کند و همچنین میتواند از ایجاد حباب و هیجانات کاذب در بازار جلوگیری کند. بنابراین این نکته میتواند یکی از کارکردهای بازار آتی باشد.
بهرامی همچنین اظهار داشت: یکی از راهکارهای مدیریت ریسک بازارها، استفاده از بازار آتی است. در حقیقت معاملات در سررسیدهای آینده به صورت شفاف نمایش داده میشود و همانگونه که در حال حاضر در بازار آتی زعفران و آتی زیره سبز مشاهده میشود، فعالان بازار به صورت دقیق ریسکهای بازار را رصد و بر اساس آن در زمانهای سررسید شروع به معاملات میکنند. بنابراین فعالان بازار سکه نیز میتوانند با رصد معاملات آتی سکه، ریسک بازار را مدیریت کنند.
وی افزود: این سازوکار میتواند برای اهالی بازارهای سنتی همچون طلا و سکه به عنوان مبنایی مناسب برای تصمیمگیری باشد. در حقیقت میتوانند از روند بازار آتی پیروی کنند و شاهد سروسامان دادن به بازار باشیم. بنابراین نگاه فعالانی که به صورت سنتی در بازار طلا و سکه فعالیت می کنند، بدون شک به بازار آتی نیز خواهد بود. این اتفاق را امروز ارز آتی در بازار آتی زعفران مشاهده میکنیم و شرکتهای تولیدکننده و بستهبندی زعفران نگاهی به تابلوی آتی زعفران دارند.
بهرامی در ادامه گفت: سال گذشته پیشنهاد دادیم که باید در کشورمان حتی بازار آتی ارز هم داشته باشیم. یعنی دلار هم در بازار آتی معامله شود تا ریسکها و هیجانات را از این طریق به صورت شفاف، مدیریت کنیم و پوشش دهیم.