اشباع بازار چیست؟

به خاطر داشته باشید که بازار بی نقص نیست و همیشه قیمت در سطوح حمایتی متوقف نمی شود.
آموزش اندیکاتور آر اس آی (RSI) و نحوه استفاده از آن در ترید + ویدئو
اگر به دنبال آموزش تحلیل تکنیکال باشید معمولا RSI یکی از ابتدایی ترین و مهمترین اندیکاتور هایی است که آن را می آموزید. معمولا در آموزش این اندیکاتور باور های غلطی معرفی می شود؛ مثلا اینکه اندیکاتور می تواند اشباع خرید یا فروش را نشان دهد و شما وقتی در منطقه اشباع خرید هستید باید بفروشید و اگر اشباع فروش وجود دارد باید خرید کنید.
بگذارید از اول روشن کنم که این باور اشتباه است و RSI به تنهایی چنین چیزی را نشان نمی دهد و شما تنها با این روش نمی توانید سود کسب کنید.
در این اندیکاتور به جز سطوح اشباع خرید و اشباع فروش خیلی چیزهای دیگر هم وجود دارد و من می خواهم هر آنچه که باید در مورد RSI بدانید را آموزش دهم. لطفا با من همراه باشید.
در این مقاله و ویدئو آموزشی یاد میگیریم چگونه از اندیکاتور RSI درست استفاده کنیم، چطور با آن معامله انجام دهیم و چگونه از سیگنال های نادرست آن اجتناب کنیم تا در محدوده های اشباع خرید یا فروش به مدت چند هفته یا چندین ماه گیر نیفتیم.
آنچه در این مقاله میخوانید :
ویدئو آموزش اندیکاتور RSI
RSI چیست؟
RSI یکی از محبوب ترین اندیکاتورهای تکنیکال است و به میزان افزایش یا کاهش بازار بستگی دارد. شاخص RSI عددی بین ۰ تا ۱۰۰ است که همواره متغیر است.
آر اس آی جز دسته های اسیلاتور ها محسوب میشود چرا که بین یک سطح ۰ تا ۱۰۰ نوسان میکند و نقاط بسیار مهم آن محدوده های ۳۰ و ۷۰ هستند.
در تایم فریم های کوتاهتر، RSI بسیار نوسانی عمل می کند و به طور مداوم قله های بلند و کف های پایین را ثبت کرده و سیگنال های متناقضی صادر می کند.
در بازارهای متعادل RSI سیگنال هایی ایجاد می کند در حالی که قیمت در یک رنج بدون مسیر مشخصی قرار دارد، پس اگر RSI را اشتباه به کار ببریم، برای معاملات بی فایده خواهد بود .
کاربرد های اندیکاتور RSI
خب حالا ببینیم تکنیک های اصلی مربوط به RSI چه هستند و چگونه می توان از آنها درست استفاده کرد?
تشخیص اشباع خرید یا اشباع فروش
استفاده از RSI برای کسب دید کلی از شرایط اسباع خرید یا فروش بازار مفید است، اما نباید از آن به عنوان یک سیگنال معاملاتی بدون تایید عامل های دیگر استفاده کرد .
اینکه بازار به منطقه اشباع خرید یا فروش رسیده به آن معنی نیست که قیمت فورا به مسیر مخالف بازخواهد گشت.
در دوره های روندهای قوی صعودی یا نزولی بازار می تواند به مدت چندین روز، چند هفته و یا حتی چندین ماه در منطقه اشباع باقی بماند.
به این مثال توجه کنید:
یک موقعیت شرت در اینجا تصمیم بسیار بدی است زیرا قیمت همچنان به افزایش شدید خود ادامه داده است.
نکته مهمی که می توانید برای افزایش شانس خود در معاملات در سطوح اشباع خرید یا فروش به کار بگیرید این است که سطوح مقاومت و حمایت را با RSI ادغام کنید و به دنبال مناطقی بگردید که RSI با محدوده اشباع بازار چیست؟ های مقاومتی و حمایتی قوی تلاقی کرده است.
با توجه به نکته بالا ، RSI اشباع خرید در سطح ۷۵ معنی خاصی ندارد اما اگر RSI 75 باشد و قیمت در یک سطح مهم مقاومتی قرار گرفته باشد، احتمال یک شرت موفق بیشتر می شود.
بیایید یک مثال ساده را ببینیم:
در نمودار ۳۰ دقیقه ای سهام اپل RSI به سطح ۷۰ رسیده و قیمت در یک سطح مقاومتی قرار گرفته که با منطقه شکست قیمت قبلی نیز همزمان شده است. پس ما در اینجا ۳ محرک مهم در این منطقه داریم. در منطقه برخورد یک شرت بی فکرانه وجود دارد.
در نمودار ۳۰ دقیقه ای سهام اپل RSI به سطح ۷۰ رسیده و قیمت در یک سطح مقاومتی قرار گرفته که با منطقه شکست قیمت قبلی نیز همزمان شده است.
همچنین در نمودار مربوط به سهام تسلا نیز چنین معاملاتی وجود دارد. قیمت حمایت را به سمت پایین شکسته و به سطح شکست بازگشته است RSI هم در منطقه اشباع خرید قرار گفته است به محض اینکه قیمت به آن منطقه رسیده نتوانسته بالاتر برود و مسیر نزولی خود را ادامه داده است.
در نمودار مربوط به سهام تسلا نیز چنین معاملاتی وجود دارد. قیمت اشباع بازار چیست؟ حمایت را به سمت پایین شکسته و به سطح شکست بازگشته است RSI هم در منطقه اشباع خرید قرار گفته است به محض اینکه قیمت به آن منطقه رسیده نتوانسته بالاتر برود و مسیر نزولی خود را ادامه داده است.
به خاطر داشته باشید که بازار بی نقص نیست و همیشه قیمت در سطوح حمایتی متوقف نمی شود.
در اینجا یک مثال خرید داریم:
در اینجا چند شکست غیرواقعی و فعال شدن حد ضرر را می بینیم اما قیمت بازگشته است.
اگر کمی به عقبتر برویم یک فرصت خرید دیگر نیز می بینیم، زمانی که RSI در حال اشباع فروش بوده و قیمت به حمایت رسیده است.
اگر کمی به عقبتر برویم یک فرصت خرید دیگر نیز می بینیم، زمانی که RSI در حال اشباع فروش بوده و قیمت به حمایت رسیده است.
یافتن واگرایی بین RSI و قیمت
یکی از مهمترین کاربردهای دیگر RSI یافتن واگرایی بین RSI و قیمت است.
با این وجود، وقوع یک واگرایی بین RSI و قیمت یک سیگنال استثنایی نیست.
تنها به این خاطر که واگرایی RSI در نمودار رخ داده نباید وارد یک موقعیت معکوس شوید.
بسیاری از معامله گران تازه کار در اینجا خرید می کنند و به سرعت متوقف می شوند چون قیمت به افت شدید خود ادامه می دهد.
پس با چشم بسته به خاطر واگرایی معامله نکنید و به رفتار قیمت هم برای تایید آن توجه نمایید.
یک روش معتبر برای معامله با واگرایی RSI این است که تا شکست خط روند صبر کنیم. در ویدئو آموزشی این اندیکاتور مثالی برای این روش آورده شده.
دریافت سیگنال سطح ۵۰
یک استراتژی دیگر برای کاربرد RSI این است که سیگنال ها را در سطح ۵۰ دریافت کنیم.
زمانی که اندیکاتور RSI به بالای ۵۰ می رسد سیگنال خرید صادر می شود و زمانی که RSI به زیر ۵۰ می رسد سیگنال فروش ایجاد می شود.
این باعث می شود برخی از افراد فکر کنند وقتی RSI از ۵۰ بالاتر می رود روند صعودی است و زمانی که RSI به زیر سطح ۵۰ می رسد روند نزولی است. اما باید بدانید که اندیکاتور RSI در شرایط روند، سیگنال های خوبی ارائه می کند.
اما در شرایطی که بازار روند ندارد چه طور؟
ممکن است در این شرابط به تصمیمات اشتباهی منجر شود. بنابراین سعی کنید از این روش تنها زمانی استفاده نمایید که بازار دارای روند است.
برای بهبود سیگنال های ارائه شده اشباع بازار چیست؟ توسط اندیکاتور RSI می توانید یک میانگین متحرک به این اندیکاتور اضافه نمایید.
با اضافه کردن میانگین متحرک به RSI می توانید نقاط تلاقی را بیابید تا سیگنال های با کیفیت تری داشته باشید.
زمانی که قصد معامله با تلاقی میانگین متحرک و RSI را دارید باید به یک نکته مهم توجه کنید:
برخورد در زمان هایی که بازار دارای روند است نشانگر حرکات خوبی اشباع بازار چیست؟ می باشد، اما زمانی که بازار در حال رنج زدن است این روش به ضررهای زیاد در معاملات منجر می شود.
وقتی میانگین متحرک با دوره زمانی طولانی تر به RSI اضافه گردد عملکرد بهتری نسبت به میانگین متحرک کوتاه مدت خواهد داشت و سیگنال های نادرست کمتری ایجاد خواهد کرد.
پس به طور مثال به جای اضافه کردن یک میانگین متحرک ۱۰ روزه در RSI از یک میانگین متحرک ۵۰ روزه یا ۱۰۰ روزه استفاده کنید و ببینید بازار به شما چه می گوید.
اندیکاتور RSI برای رسم خطوط روند نیز می تواند مفید باشد. تکنیک رسم خطوط روند فردی است و روش علمی ثابتی ندارد. روش آن ساده است: شما باید خطی مستقیم در نمودار RSI بکشید و در روند صعودی نقاط حمایتی و در روند نزولی نقاط مقاومت را بهم وصل کنید.
یک خط روند معتبر باید دو یا چند نقطه حمایت را که نشان دهنده روند هستند به هم وصل نماید.
نکته ای که باید در نظر داشته باشید این است که اگر شروع به رسم خط روند در تایم فریم های کوتاه کردید این درست عمل نخواهد کرد. در این صورت نوسان زیاد است و سیگنال های غلط بسیاری را به دست خواهید آورد. پس هرگز از این روش در تایم فریم های کمتر از یک ساعته استفاده نکنید.
از آنجا که RSI یکی از محبوب ترین اندیکاتورهاست، تریدرها همیشه با توجه به تایم فریم یا روش معاملاتی خاص خود در حال تغییر تنظیمات RSI خود می باشند. اکثرا از تنظیمات اولیه RSI بر روی دوره ۱۴ روزه استفاده می کنند. شاخص آر اس آی ۷ و ۵۰ نیز از دوره های محبوب تریدرها می باشند.
- دوره های کوتاه RSI یعنی کمتر از بسیار حالت نوسانی دارند و سیگنال های نادرست بسیاری ایجاد می کنند.
- دوره های طولانی تر یعنی بالای ۲۰ خطوط صاف تری ایجاد می کنند که این سیگنال های کمتر ولی با دقت بیشتری را فراهم می کند.
مزیت ها ومعایب استفاده از اندیکاتور RSI
RSI در شرایط بازار روندی با ترکیب با میانگین متحرک خوب عمل می کند. همچنین در یافتن واگرایی ها در نمودار و مناطق اشباع خرید و فروش بسیار عالی عمل می کند.
اما از آنجا که RSI یک اندیکاتور تاخیری است و همه داده های موردنیاز برای یک تحلیل کامل از رفتار قیمت را دربر نمی گیرد باید در کنار ابزارهای دیگر مورد استفاده قرار بگیرد.
اسیلاتور چیست و چه تفاوتی با اندیکاتور دارد؟
اسیلاتور چیست و چه تفاوتی با اندیکاتور دارد؟ کار اصلی تحلیل تکنیکال در بازار های سرمایه گذاری تشخیص زمان طلایی ورود است. از ابزارهای تشخیص ورود درست به سهام. میتوان به اندیکاتور و اسیلاتور ها اشاره کرد که در قالب سیستمهای در کف معروف هستند.
تیم آموزش کالج تی بورس این مقاله را تهیه کرده و پروتیم آکادمی آینده برای علاقه مندان به آموزش ارز دیجیتال آنرا بازنویسی و بازنشر نموده است.
ابتدا با مفهوم اندیکاتور و اسیلاتور آشنا خواهیم شد. در بخش دوم با تفاوتهای اصلی اندیکاتور و اسیلاتور خواهیم پرداخت.
بخش اول: اندیکاتور و اسیلاتور چیست؟
اسیلاتور و اندیکاتور دو ابزار متفاوت در تحلیل تکنیکال هستند. که میتوان با کمک آن ها زمان طلایی ورود به هر سهمی را تشخیص داد.
اندیکاتور چیست؟
اندیکاتور ها یک بخش مهم و اساسی از تحلیل تکنیکال میباشند. که در کنار باقی اندیکاتور یا اسیلاتور ها استفاده میشود. و به سیستمهای خرید در کف هم معروف هستند.
به اندیکاتور ها در زبان فارسی “شاخص” یا “مقیاس” هم گفته میشود. اندیکاتور ها با استفاده از میانگین حجم معاملات، روند سهم را تشخیص میدهند. همچنین آینده حرکات سهم را پیش بینی میکند و به ما تایید و هشدارهایی برای ورود و خروج به سهم میدهد.
اندیکاتور ها به ۴ قسمت مختلف تقسیم میشوند:
در ادامه به توضیح انواع اندیکاتور ها خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.
روند ها
از اصلیترین ابزارهایی که میتوان در تحلیل تکنیکال استفاده کرد روندها هستند. این دسته از اندیکاتور ها در بازار های فارکس و بازار جهانی کاربرد بسیار خوبی دارند.
از مهم ترین ویژگی روندها میتوان گفت که آنها دنبال کننده روند هستند. به این معنی که این اندیکاتور ها بر روی خود نمودار قرار میگیرند و بر روی چارت یا همان کندل ها سوار میشوند.
از مهم ترین اندیکاتور های دنبال کننده روند میتوان اندیکاتور قوی. ایچیموکو (ichimoku kinko hyo) را مثال زد. همچنین باندهای بولینگر (Bollinger bands). اندیکاتور مووینگ اوریج (moving average) و اندیکاتور سار (parabolic sar) از این دسته میباشند. با طی کردن مراحل زیر میتوان روند ها رو در نرم افزار مفید تریدر پیدا کرد.
پنجره ی راهبر اندیکاتور ها روند ها
در عکس بالا اندیکاتور بسیار قوی ایچیموکو رو مشاهده میکنید که بر روی چارت قیمت قرار گرفته است.
حجم ها
اندیکاتور حجم همان طور از اسم آنها پیداست حجم و ارزش معاملات رو مورد بررسی قرار میدهند. این اندیکاتور ها در پنجره ای جداگانه در زیر نمودار نمایش داده میشوند.
از این اندیکاتور ها میتوان برای ورود و خروج پول به سهم کمک گرفت. و بر تنظیمات این اندیکاتور ها را میتواند بر اساس حجم معاملات یا تعداد معاملات تنظیم کرد.
حجم ها ۴ اندیکاتور دارد که مهمترین آن را میتواند اندیکاتور money flow index نام برد. که در بین معامله گران و تحلیل گران بازار به اسم MFI معروف است. از دیگر اندیکاتور ها میتوان volumes، on balance volume و اندیکاتور accumulation\distribution را مثال زد.
همانطور که در عکس بالا میبینید. اندیکاتور حجم MFI در پنجرهای جداگانه به تحلیل این چارت قیمتی پرداخته است.
اندیکاتور بیل ویلیامز
جناب آقای بیل ویلیامز خالق یک سری از اندیکاتور ها بوده است. و به خاطر تلاش بسیار زیاد ایشان یک دسته از اندیکاتور ها را به نام ایشان ثبت کردهاند.
از معروف ترین اندیکاتور های بیل ویلیامز میتوان به اندیکاتور alligator نام برد.
اسیلاتور ها
اسیلاتور ها که در زبان فارسی به آنها “نوسانگر نماها” هم گفته میشود. یکی از دستههای اندیکاتور ها هستند که به ما در تشخیص ورود درست کمک میکنند.
از بهترین اسیلاتور ها میتوان از اسیلاتور relative strength index با نام اختصاری RSI نام برد. که فوقالعاده بین معامله گران و تحلیل گران بازار محبوب هست.
همانطور که در عکس بالا میبینید اسیلاتور RSI در پنجرهای جداگانه نمایش داده شده است.
بخش دوم: تفاوت های اصلی اندیکاتور و اسیلاتور ها
تفاوت اول
همانطور که خواندیم اسیلاتور ها جدا از اندیکاتور ها نیستند. و به عنوان یکی از شاخه های اندیکاتور ها شناخته میشوند. در واقع اسیلاتور ها جزئی از اندیکاتور ها هستند.
همچنین اسیلاتور ها عموما به عنوان پنجره ای جداگانه در پایین نمودار نمایش داده میشوند. مانند اسیلاتور RSI، استوک استیک و مک دی. در طرف مقابل اندیکاتور ها عموما بر روی نمودار سهم سوار میشوند و حرکت میکنند و میتوان اولین تفاوت بین این دو را همین دانست.
تفاوت دوم
اسیلاتور ها دارای دو محدوده هستند:
در اسیلاتور های معروف مانند RSI خط ۷۰ به بالا به نام منطقه اشباع خرید حساب میشوند. یعنی منطقهای که خریداران خسته شدهاند و امکان ورود فروشندگان وجود دارد.
همچنین خط ۳۰ به پایین رو منطقه اشباع فروش حساب میشود یعنی منطقهای که فروشندگان خسته شدهاند و امکان ورود خریداران وجود دارد.
همانطور که در عکس بالا میبینید در چارت قیمت. منطقه مشخص شده ۱ را منطقه اشباع خرید میگوییم همچنین منطقه ۲ را میتوان منطقه اشباع فروش دانست.
این ویژگی، فقط در اسیلاتور ها وجود دارد. اندیکاتور ها همچنین ویژگی ندارند و میتوان تفاوت دوم اسیلاتور و اندیکاتور را همین موضوع دانست.
تفاوت سوم میان اندیکاتور و اسیلاتور چیست؟
سومین تفاوت اندیکاتور و اسیلاتور را میتوان واگرایی دانست. واگرایی ها تنها در اسیلاتور ها کاربرد دارند و برای اندیکاتور ها کاربردی ندارند. همچنین از محبوب ترین اسیلاتور ها میتوان RSI و MACD را نام برد که برای گرفتن واگرایی کاربرد بسیار زیادی دارند.
سخن آخر
در مقاله اسیلاتور چیست و چه تفاوتی با اندیکاتور دارد؟ با ۳ تفاوت اصلی میان اندیکاتور و اسیلاتور ها آشنا شدیم. میتوان اندیکاتور و اسیلاتور ها رو در کنار هم به کار برد و تایید ورود و خروج از سهم را بسیار قویتر کرد. ولی اینکه ترکیب کدام یک از اندیکاتور یا اسیلاتور با دیگری سیگنال قویتری میدهد، نیاز دارد که شما با شرکت در کلاس های آموزش سرمایه گذاری در بورس، نحوه خرید و فروش سهام و کسب سود در بورس را آموزش دیده باشید.
به نظر شما ترکیب چه اندیکاتور و اسیلاتور هایی میتوند سیگنال و تایید قویتری صادر کند؟
اشباع بازار چیست؟
شما از یک مرورگر منسوخ شده استفاده می کنید. لطفا مرورگر خود را ارتقا دهید تا کیفیت را تجربه کنید.
- سیستم معاملاتی، ابزار موفقیت یک معامله گر با محمود حسینی
- فیلم آموزشی تحلیل تکنیکال توسط رضا خسروی
- فیلم آموزشی پرایس اکشن توسط مرتضی شاهیان
- فیلم آموزشی فارکس و تحلیل تکنیکال توسط عرفان پاکدامن
- آموزش فاندامنتال ، سنتیمنت و تحلیل بین بازاری در بازارهای جهانی
- آموزش روانشناسی معامله گر توسط ایوان بایجی با زیر نویس فارسی
- آموزش تحلیل تکنیکال بر اساس کتاب جان مرفی توسط حسین عرفانی
- فیلم آموزشی از تحلیل تا معامله گری توسط محمود حسینی
- ستاپ معاملاتی پرایس اکشنی کوازیمودو (QM) با زیرنویس فارسی
- فیلم آموزشی پرایس اکشن و جریان سفارشات توسط عیسی غریبلو
اصطلاحات تحلیل تکنیکال
واژه | لاتین | توضیحات |
روند | Trend | روند زمانی تشکیل میشود که تغییرات نرخ به صورت مداوم در یک مسیر به وقوع میپیوندد. در صورتیکه آن مسیر صعودی باشد این روند را صعودی گویند. و درصورتی که آن مسیر نزولی باشد این روند را نزولی گویند. در روند صعودی دارای کفها و سقفهای بالاتر و در روند نزولی کفها و سقفهای پایین تر داریم. |
خط روند | Trend line | خط روند از اتصال حداقل دو دره کف یا دو قله سقف به یکدیگر ساخته میشود. در روند صعودی از اتصال دره ها و در روند نزولی از اتصال قله ها. (هر چه تعداد نقاط اتصال بیشتر باشد خط روند معتبر تر است) |
روند نزولی | Down trend | به روندی نزولی گفته میشود که در آن کف ها و سقف های پایین تر از قبل تشکیل میشود. |
روند صعودی | Up trend | به روندی صعودی گفته میشود که در آن کف ها و سقف های بالاتر ساخته میشوند. |
کانال | Channel | محصور کردن نوسان قیمت در یک چهارچوب و کانال |
چارت | Chart | نموداری که در بازارهای مالی برای ثبت نوسان قیمت بکار می رود. که دارای دو بخش زمان و قیمت می باشد. |
ضرر | Loss | |
حد ضرر | Stop Loss | به میزان ضرری که شما برای یک معامله در نظر می گیرید. مثلا سهامی را خریده اید و برای خود مشخص می کنید که ضرر من در این خرید نهایت ده درصد خواهد بود یا مثلا ضرر من در این معامله فلان میزان خواهد بود و اجازه ضرر بیشتر نمی دهم و معامله را با ضرر می بندم. هدف از داشتم حد ضرر یا حد توقف زیان این است که از ضرر بیشتر جلوگیری کنید. |
هدف | Target | به معنای هدف می باشد. مثلا شما سهامی اشباع بازار چیست؟ را در قیمت 200 تومان میخرید و پیش بینی می کنید که به قیمت 300 تومان خواهد رسید. این 300 تومان می شود هدف قیمتی یا تارگت شما. |
حد سود | Take Profit | به اختصار(TP=Take Profit) هم گفته می شود و به معنای این است هنگامی که وارد معامله ای می شویم و آن معامله در جهت دلخواه ما پیش میرود، باید قیمتی را برای خارج شدن از آن معامله با سود در نظر بگیریم که به این قیمت حد سود یا تیک پروفیت گفته می شود. |
خرید | Long | به معنای ورود و بازکردن معامله خرید است (شخص در این معامله از افزایش قیمت ها نفع میبرد) |
فروش | Short | به معنای ورود و بازکردن معامله فروش است (شخص در این معامله از کاهش قیمت ها نفع میبرد) |
خرید | Buy | به معنای آفست شدن و تسویه حساب از معامله فروش قبلی است (یعنی شخصی از قبل پوزیشن short باز کرده و اکنون قصد بستن و کلوز این پوزیشن را دارد) |
فروش | Sell | به معنای آفست شدن و تسویه حساب از معامله ی خرید قبلی است (یعنی شخصی از قبل پوزیشن Long باز کرده و اکنون قصد بستن و کلوز این پوزیشن را دارد) |
اشباع خرید | Overbought | به بازاری اطلاق می شود که در آن سرعت افزایش بهای ارزیا سهام بیش از میزان معمول است وامکان تغییر حالت وجود دارد.(خریداران به نهایت قدرت رسیده اند) |
اشباع فروش | Oversold | به بازاری اطلاق می شود که در آن کاهش بهای ارز یا سهام با سرعتی بیش از میزان معمول صورت گرفته وامکان تغییر حالت وجود دارد.(فروشندگان به نهایت قدرت رسیده اند) |
ماشه (تریگر) | Trigger | به آرایشی از قیمت گفته میشود که شما بعد از رویت آن تصمیم می گیرد وارد معامله ی خرید یا فروش شوید. مثلا شکست خط روند، شکست یک محدوده مقاومتی یا حمایتی، فتح یا شکست قله یا دره قبلی و …. (تریگر به معنای خیلی ساده یعنی رویت شواهد اشباع بازار چیست؟ و نشانه هایی برای ورود به یک معامله) |
حمایت | Support | به محدوه ای از قیمت گفته می شود که به هر دلیلی مانع ریزش و ادامه سقوط قیمت می شود. در سطوح حمایت عرضه ها کاهش و تقاضا زیاد می شود |
مقاومت | Resistance | به محدوه ای از قیمت گفته می شود که به هر دلیلی مانع افزایش و رشد قیمت می شود و سدی برای قیمت محسوب می شود. در سطوح مقاومت عرضه بر تقاضا پیشی می گیرد. |
پیوت | Pivot | پیوت یکی از تعاریف کلیدی تحلیل تکنیکال می باشد و به معنای نقاط چرخش و تغییر در نمودار قیمتی است در اصل به نقاطی اطلاق می شود که نمودار دچار تغییر مسیر می شود (به بیان ساده تر نقاطی که قله ها و دره های قیمتی را میسازد). پیووت ها دو نوع هستند مینور و ماژور. در پیوت مینور تغییر اندک و در نوع ماژور تغییر زیاد است. |
سووینگ | Swing | در لغت به معنای موج و چرخش می باشد و در اصطلاح بازارهای مالی یک واژه لاکچری هست مترادف با پیوت (high و low) |
های و لو | Lowو High | به همان قله ها و دره های قیمتی گفته می شود که نمودار دچار چرخش و تغییر مسیر شده. این چرخش ها می تواند در مقیاس کوچک (کم اهمیت) یا در مقیاس بزرگ (پر اهمیت) باشد. |
سوپلای و دیماند | Supply & Demand | سوپلای به معنی محل عرضه و دیماند در بازار به معنی محل تقاضا میباشد. |
پیوت لاین | Pivot line | خطوطی هستند که بر اساس محاسبات و فرمول های خاصی روی چارت بصورت افقی رسم می شوند و می توان از آنها برای خطوط حمایت و مقاومت استفاده کرد. پیوت لاین ها بر اساس نوع فرمولی که ساخته می شوند انواع مختلفی دارند از جمله : پیوت استاندارد، پیوت فیبوناچی، پیوت دیمارک، پیوت وودی و کامریلا نکته: پیوت لاین با نقاط پیوت که به معنای قله و دره هست تفاوت دارد. |
معامله | Trade | معامله کردن، تجارت کردن،دادوستد کردن یک محصول تجاری (کالا،سهام و ارز) |
معامله گر | Trader | تریدر به شخصی گفته مشود که اقدام به خرید و فروش در بازارهای مالی می کند. |
پولبک | Pullback | پولبک (در لغت یعنی برگشت به عقب) یا بوسه خداحافظی به برگشت قیمت به سطح مهم قبلی به منظور قدرت گرفتن برای ادامه حرکت گفته میشود (مثلا اگر خط روندی شکسته شود و قیمت بعد از کمی دور شدن از خط روند در حرکت اصلاحی خود به خط روندش سری بزند و برگردد به آن پولبک گفته میشود.) |
بازار خرسی | Bear Market | اصطلاحا به بازاری گفته میشود که نزولی و کاهشی است (خرس نماد بازار نزولی است) |
بیریش | Bearish | که از ریشه کلمه bear به معنی خرس است و یعنی بازار نزولی است |
بازار گاوی | Bull Market | اصطلاحا به بازار صعودی گفته میشود (گاو نر نماد بازار صعودی است) |
بولیش | Bullish | از ریشه کلمه bull به معنی گاو نر میآید و یعنی بازار صعودی است. |
شکست به بیرون | Break Out | اصطلاح تحلیل فنی که برای توصیف تغییرات قیمت بکار میرود هنگامی که قیمت از حمایت یا مقاومتی فرار می کند. |
معامله گری و مدیریت سرمایه
معرفی ما
فراچارت یک پایگاه آموزشی و اطلاع رسانی رایگان در زمینه بازارهای مالی می باشد. ما سعی داریم با فراهم آوردن یک بستر حرفه ای، دریچه کوچکی باشیم برای کمک به معامله گران و کسانی که در بازاهای مالی فعالیت می کنند.
حق نشر
لطفا هنگام برداشت از مطالب، با ذکر منبع به رشد و شکوفایی ما کمک کنید. استفاده از حاصل زحمات دیگران بدون اجازه و بدون ذکر منبع نه تنها مورد رضایت نویسندگان فراچارت نیست بلکه در نهایت باعث ترویج بی اعتمادی و ایجاد محیط ناسالم برای رقابت خواهد شد. ( توضیحات بیشتر )
اندیکاتور RSI چیست و چگونه کار میکند؟
اندیکاتورها از مهمترین و پرکاربردترین ابزارهای کمکی در دانش تحلیل تکنیکال هستند که تعداد آنها بسیار زیاد است، اما در میان انواع مختلفشان، اندیکاتور RSI جزء معتبرترین و پراستفاده ترین آنهاست.
در این مطلب آموزشی به آموزش تخصصی اندیکاتور RSI می پردازیم و یاد می گیریم چگونه از این ابزار سیگنال های خرید و فروش بهینه و کارآمد بگیریم و در انتها حالت بهینه RSI را آموزش می دهیم تا با کمک این اندیکاتور و تحلیل تکنیکال بتوانیم معاملاتی کنترل شده در بازارهای مالی انجام دهیم.
اندیکاتور چیست؟
اندیکاتورها نموداری از توابع ریاضی هستند که برای انجام تحلیل دقیقتر و ساده کردن نمودارها به کمک نمودار اصلی (قیمت-زمان) میآیند. از اندیکاتورها، میتوان بهعنوان یک سیگنال تأییدی در خرید و فروش کمک گرفت.
توجه داشته باشید که هیچگاه مبنای اصلی تحلیل تکنیکال را نمیتوان اندیکاتورها دانست، بلکه همانگونه که گفته شد، این ابزار فقط جنبه تأییدی و کمکی دارند.
اندیکاتور RSI
اندیکاتور RSI مخفف عبارت Relative Strength Index که به معنای شاخص قدرت نسبی است.
این اندیکاتور به قدرت نسبی، خریدار و فروشندهها در بازار میپردازد که بهصورت یک نمودار مجزا در پایین نمودار اصلی قیمت و زمان مورد استفاده قرار میگیرد.
اندیکاتور RSI، در سال ۱۹۷۸ توسط آقای جرالد ولز والد در کتاب «مفاهیم جدید در تحلیل تکنیکال» به انتشار در آمد. که اغلب به محاسبه آخرین قیمت (Close price) در بازار نمودار جدید ایجاد میکند.
اندیکاتورها به دو دسته پیرو و پیشرو دستهبندی میشوند. اندیکاتور RSI هم همانند اندیکاتور MACD در دسته دوم یعنی جزء اندیکاتورهای پیشرو و سریع است و در زمره یک نوسان گر (oscillator) معروف و شناختهشده قرار دارد.
RSI نسبت به اندیکاتورهای پیرو و برخی دیگر از نوسان گرها از حساسیت و سرعت عمل بالاتری برخوردار است.
اجزای اندیکاتور RSI
اندیکاتور RSI، بین دو سطح ۰ تا ۱۰۰ در نوسان است. این محیط صفر تا صد، به واسطه دو سیگنال لوِل مهم ۳۰ و ۷۰ به سه بخش اصلی تقسیم میشود:
هرکدام از این نواحی در اندیکاتور RSI دارای معنی مهمی هست.
زمانی که اندیکاتور RSI، وارد ناحیه پایینتر از ۳۰ (۰ تا ۳۰) شود به آن ناحیه اشباع فروش (Over sold) میگویند. که در بعضی منابع به اشباع بازار چیست؟ بیش فروشی، ناحیه فروش هیجانی و ناحیه افراط فروش هم ترجمهشده است.
ناحیه بین ۳۰ تا ۷۰ یک ناحیه تعادل نام دارد. که عموماً، نمودار RSI بین این دو لوِل در حال نوسان است.
زمانی که اندیکاتور RSI، در ناحیه بالای ۷۰ (۷۰ تا ۱۰۰) قرار بگیرد، به آن ناحیه اشباع خرید (over bought) میگویند که به نام های بیش خریدی، ناحیه خرید هیجانی، ناحیه افراط خرید هم بیانشده است.
اندیکاتور RSI چگونه سیگنال خرید و فروش را صادر میکند؟
ورود اندیکاتور RSI به ناحیه زیر ۳۰، نشان از اشباع فروش و افزایش قدرت فروشندگان دارد.
اما زمانی که ناحیه ۳۰ را به سمت بالا بشکند، سیگنال خرید را صادر میکند و به این معنا است، که بازار از اشباع فروش خارجشده و خریداران قدرتمند وارد بازار شدهاند.
چنانچه اندیکاتور RSI وارد ناحیه بالاتر از ۷۰ بشود، نشان از اشباع خرید و افزایش قدرت خریداران دارد.
اگر ناحیه ۷۰ به سمت پایین شکسته شود، سیگنال فروش را صادر کرده و به این معنا است که بازار از اشباع خرید خارجشده و فروشندگان قدرتمند وارد بازار شدهاند.
نکت ه : زمانی که نمودار وارد ناحیه ۷۰ تا ۱۰۰ شود، یعنی لوِل ۷۰ را به سمت بالا بزند؛ عملاً بازار یک قدرت و یک هیجان خرید را تجربه میکند.
این هیجان خرید میتواند به میزان زیاد و به مدت طولانی ادامهدار باشد؛ حتی در بازار سهام نمودار میتواند مدت زیادی بالای لوِل ۷۰ بماند و بخش بزرگی از رشد را، زمانی که در این ناحیه است انجام دهد؛ ولی به معنای سیگنال خرید نیست، چون معمولاً قبل آن افزایش بزرگی در نمودار به وجود اشباع بازار چیست؟ آمده و وارد ناحیه ۷۰ شده است. در اصل جذابیت خرید از بین رفته است.
بهصورت کلی، خروج از اشباع خرید به این معنا است که فروشندههای قوی کار خود را آغاز کردهاند و ملاک تصمیم ما برای فروش دارایی است.
چه زمانی سیگنالهای RSI کیفیت لازم جهت خرید و فروش را دارند؟
در اصل برای بررسی نمودار قیمت-زمان، تحلیلگر نباید با هر سیگنالی که از سمت اندیکاتور RSI صادر میشود، اقدام به خرید و فروش سهم کند.
برای داشتن معاملاتی بهینه و با کیفیت مطلوب در سیگنالهای خرید و فروش اندیکاتور RSI باید یک استراتژی معاملاتی دقیق و تخصصی داشته باشیم.
به این منظور، از یک استراتژی سه مرحلهای برای دریافت دقیق سیگنالهای خرید و فروش اندیکاتور RSI کمک میگیریم:
- یافتن سطوح بازگشتی در نمودار
- مشاهده واکنش برگشتی در نمودار
- بررسی سیگنال اندیکاتور RSI
همانطور که بارها تأکید شده است، اندیکاتورها نقش کمکی و تأییدیه برای نمودار اصلی دارند و برای انجام تحلیل دقیقتر باید تمرکزمان بر نمودار اصلی قیمت-زمان باشد و در آن به بررسی مباحثی مانند سطوح برگشتی، الگوی های کلاسیک. کندل استیک و … بپردازیم.
از اندیکاتور RSI در بازه زمانی روزانه استفاده میکنیم، چراکه در این بازه زمانی (Time frame) از بهینگی لازم برخوردار است.
گرچه میتوان از این اندیکاتور در بازههای بلندمدتتر چون هفتگی و ماهانه برای مباحثی مانند واگراییها که بیشتر نقش تحلیلی دارند تا سیگنال خرید و فروش هم استفاده کرد.
لازم به ذکر است برای دستیابی به بهینهترین سیگنالهای خرید و فروش در اندیکاتور RSI از هرگونه اعمال تغییرات در دوره زمانی و اعداد خودداری کنید.
تنظیمات بهینه و درست اندیکاتور RSI بهصورت پیشفرض مانند تصویر زیر است:
استراتژی تعادل در اندیکاتور RSI
به علت حساسیت و دقتی که اندیکاتور RSI نسبت به MACD دارد، زمان سیگنال دهی را، سریعتر کرده و امکان نقض آن هم بیشتر میشود. به همین خاطر بهتر است که از این اندیکاتور در حالت تعادل و تحت استراتژی معاملاتی با اندیکاتور MACD استفاده کنیم؛ که از آن بهعنوان استراتژی تعادل MACD & RSI یاد میکنیم.
امیدواریم با این مطلب برای شما، تحلیل تکنیکال را سادهتر کرده باشیم، تا هرچه بهتر و دقیقتر از اندیکاتور RSI در تحلیلها و معاملاتتان استفاده کنید.
اگر محتوای این مقاله برایتان مفید بود خوشحال میشویم آن را با دوستانتان به اشتراک بگذارید و نظرات خود را برایمان بنویسید.
برای مشاهده آموزش های ویدیویی بیشتر صفحه دانشکده بورس در اینستاگرام را دنبال نمایید.
شاخص RSI چیست و به چه شکل از آن در تحلیل تکنیکال استفاده کنیم؟
تازه کاران دنیای خرید و فروش ارزهای دیجیتال اکثر اوقات در نخستین نگاه به خطوط و شاخص های عجیب وغریب نمودارها، سردرگم و کلافه میشوند. برای خود من هم داستان به همین شکل بود. در آغاز این زمینه برای من گیج کننده به نظر میرسید و فهمیدن آن بسیار مشکل بود تا اینکه متوجه شدم ساختههای ذهنی من از جهان ارزهای دیجیتال و تحلیل تکنیکال صحیح نبوده است.
شاخص قدرت نسبی (RSI) چیست؟
وظیفه اصلی RSI این است که به شما درباره بیش از حد فروخته شدن یا بیش از حد خریده شدن یک سرمایه ارزشمند اطلاع دهد. از هر پلتفرمی که برای دنبال کردن بازار استفاده میکنید، باید گزینهای جهت افزودن این شاخص به نمودارتان داشته باشید.
جهت اضافه کردن شاخص RSI به نمودار در تریدینگ ویو، باید از گزینه اندیکاتورها در بخش Built-ins آن را انتخاب کنید
دلایل بسیاری وجود دارند که RSI را به یک تکیهگاه معتبر برای معامله گرها تبدیل کرده است. وقتی که RSI در حدود ۷۰ % ماکزیمم مقدار خود قرار گیرد (یعنی در اعداد ۷۰ به بالا) در منطقه اشباع خرید قرار میگیرد. یعنی اینکه سرمایه بیش از حد خریداری شده و احتمال کاهش قیمت آن بسیار است.
وقتی که RSI در مقادیر کمتر از ۳۰ قرار بگیرد، منطقه اشباع فروش را نشان خواهد داد. یعنی اینکه سرمایه بیش از حد فروخته شده و زمان مناسبی برای خرید کردن به وجود آورده است.
این اعداد برای بعضی معامله گرها گوناگون است. مثلا عدهای از ترکیب ۳۳ و ۶۶ % استفاده میکنند، بعضی معاملهگران هم اعداد ۲۰ و ۸۰ % را به کار میگیرند. اما این کمترین چیزی است که از RSI میتوان دریافت کرد. ساده بود، نه؟ خب به همین راحتی هم نیست و نباید بی توجه از کنارش رد شویم.
چگونه از RSI استفاده کنیم؟
شاخص RSI به شما کمک میکند تا درباره اینکه در قیمت خوبی اقدام به خرید کردهاید یا نه، قضاوت بهتری داشته باشید. اما این شاخص همه چیز را به شما نمیگوید. اینکه اندیکاتور RSI در منطقه اشباع خرید یا اشباع فروش قرار گرفته باشد، الزماً به این منظور نیست که حتما صعود یا سقوط خواهد کرد. هیچ تضمینی دراین باره وجود ندارد.
نتایج شاخص قدرت نسبی باید با اندیکاتورهای دیگر ترکیب شود تا به شما کمک میکند، بازگشت روندهای محتمل را شناسایی کنید. معامله کردن بر طیق یک اندیکاتور حدودا دیوانگی محض است. راه هوشمندانه آن است که مهارتهایتان را پیرامون چند اندیکاتور و داده های گوناگون گردآوری کنید تا به تصویر بزرگتری از آنچه در بازار میگذرد، دست یابید.
شاخص RSI فقط یکی از چند ابزاری است که میتواند به شما در پایش بازار کمک کند. استفاده از آن در استراتژیهایتان به درک نقاط مناسب خرید یا فروش کمک میکند. RSI راه فوقالعادهای است تا بدانید که آیا در وقت مناسبی وارد شدهاید یا قصد خارج شدن دارید.
تشریح با یک نمونه
هرچند شاخص RSI را میتوان در هر بازاری از بازار سهام گرفته تا بازار مبادلات ارز خارجی استفاده کرد، اما برای توضیح استفاده آن از یک نمونه استفاده میکنیم. با شروع روند صعودی بازار ارزهای دیجیتال، بهتر است یکی از توکنها را برای نمایش چگونگی عملکرد شاخص RSI انتخاب کنیم. بر طبق توییت یکی از تریدرهای توییتر که احترام بسیاری برایش قائل هستم، توکن هایوترمینال را برای آموزش شاخص RSI استفاده کردهام. بیایید به وضعیت نمودار نگاه جزئیتری بیاندازیم و شرایط این توکن را ارزیابی کنیم. نمودار زیر قیمت جفتارز HVN در مقابل BTC را برای دوره زمانی ۵ روزه نمایش میدهد.
این نمودار تغییرات قیمت را به همراه حجم معاملات و اندیکاتور اشباع بازار چیست؟ RSI در زیر نمودار قیمت (نوسانگر نارنجی رنگ) نشان میدهد. بر طبق این نمودار در تایمفریم ۵ دقیقهای، مقیاس سمت راست RSI که از ۰ تا ۱۰۰ درجه بندی شده، در دوره زمانی مذکور ۴ بار به سطح اشباع خرید یا همان ۷۰ رسیده است. رسیدن شاخص RSI به این سطح زمان خوبی را برای فروش اعلام کرده است. در سمت روبه رو شاخص قدرت نسبی ۲ بار به منطقه اشباع فروش یا همان ۳۰ رسیده که در اصل زمان خوبی را در این مواقع برای خرید کردن نشان داده است.
عملکرد شاخص RSI تا چه اندازه درست بود؟
در تاریخ ۴ آوریل شاخص RSI تا حدود ۲۰ % هم پایین آمد که یک سیگنال قوی از فروش بیش از حد این توکن را نشان میدهد. این موجب شد تا موقعیت خوبی برای خرید این توکن در آن زمان به وجود آید. سیگنال دیگری که از این اندیکاتور میشد گرفت، در تاریخ ۷ آوریل و با رسیدن آن به حدود ۷۵ % بود. در این حالت، توکن HVN وارد شرایط اشباع خرید شده بود اما چند ساعت بعدی را مشغول تثبیت قیمت و حرکات افقی شد.
هر چند بعد از گذشت چند ساعت (حدود ۶ ساعت)، ریزش قیمت اتفاق افتاد. در این نمودار شاخص RSI راه خوبی برای اعلام نقاط خرید و فروش بود.
با این حال RSI به تنهایی یک اندیکاتور تماما مطمئن نیست و نباید به تنهایی بر طبق آن اقدام به خرید و فروش کرد. مانند همهی معامله گرهای تشنه اطلاعات دیگر، شاید شما نیز هماکنون علاقهمند شده باشید تا درباره این توکن تحقیقات بیشتری انجام دهید و وضعیت آن را بسنجید.
استفاده از تحلیل فاندامنتال قطعا به کارتان خواهد آمد، اما استفاده از شاخص RSI به شکل های دیگر هم امکانپذیر است. این شاخص به شما کمک خواهد کرد تا به نوعی از «حرارت» سرمایه که دارید، با خبر شوید.
در ادامه 3 کاربرد دیگر از این شاخص را که شما را در استفاده از آن به یک خبره تبدیل میکند، معرفی خواهیم کرد:
۱. واگرایی RSI
همان شکل که بحث شد، رویکرد خرید در حقیقی که یک توکن یا سرمایه بیش از حد فروخته شده و همچنین فروش در مواقعی که بیش از حد خریداری شده، به نظر خوب میرسد. اما از آنجا که طبیعت بازارهای مالی میتواند ناگهان پرنوسان شود، به احتمال بسیار زیاد این سیگنالها هم قدرت و اعتبار خود را در این شرایط از دست میدهند.
میخواهید محتاطانهتر از پیش در این شرایط عمل کنید؟
راهی به نام پیدا کردن «واگرایی» وجود دارد که به شما در این روش کمک میکند. همان شکل که از نام خود عبارت هم برمیآید، واگرایی شاخص RSI به معنای دنبال نکردن شرایط بازار است.
واگرایی وقتی به دردتان میخورد که روند RSI در جهت مخالف حرکت قیمتها باشد. در این حالت فرصت بالقوهای برای تغییر روند در قیمتها میتواند پدیدار شود. استفاده از واگراییها نیازمند آن است که حداقل یکی از فرازها یا نشیبهای به وجود آمده در RSI در منطقه اشباع خرید یا اشباع فروش قرار گیرد.
واگرایی در حالتی تشکیل میشود که قلههای ایجاد شده در قیمت و RSI نسبت به قلههای قبلی خودشان در سطوحی بالاتر یا پایینتر قرار گیرند.
واگرایی تشکیل شده در نموار NEO/BTC در تایم فریم ۴ ساعته
برای نمونه همان صورت که در نمودار نئو که مربوط به اواخر ماه نوامبر سال گذشته است دیده میشود، میان RSI و قیمت یک واگرایی مشاهده میشود. قیمت در این نمودار کف پایینتری را ثبت کرده است اما قدرت فروشندگان به حدی نبوده که شاخص RSI کف پایینتری ثبت کند. از این جهت خط روندی که از هر کدام یک به دست آمده بر خلاف جهت دیگری است. بعد از یک حرکت افقی چند روزه، قیمتها افزایش پیدا کرده و واگرایی تایید شده است. از واگرایی در بازار صعودی برای یافتن نقطه احتمالی فروش هم میتوان استفاده کرد.
2. تقاطع خط میانی
در واقع شاخص RSI قدرت خریداران و فروشندگان را نسبت به هم میسنجد. نقاط اکسترمم (بیشینه و کمینه) فقط نقاطی نیستند که با پیدا کردن روند در خرید و فروش به شما کمک کنند. خرید کردن در مواقعی که RSI به شدت پایین است و یا فروختن در مواقعی که RSI به شدت بالاست، تنها کاربرد این شاخص نیست.
بعضی اوقات این اندیکاتور در محدوده میانی نوسان میکند.
در این زمان مناسب است که دقت خود را به محدوده وسط نوسانگر یعنی حدود ۴۰ تا ۶۰ جلب کنید. در این محدوده هم میتوان نزاع میان خریداران و فروشندگان را مشاهده کرد. چرا RSI را برای زمانی که از خط ۵۰ عبور میکند، مورد استفاده قرار ندهیم؟ یک نمونه از این کاربرد RSI در زیر آمده است:
استفاده از خط ۵۰ درصد در شاخص RSI
همان صورت که در نمودار هم معلوم شده، گذر RSI از خط ۵۰ به سمت بالا، در ۵ آوریل اتفاق افتاد. بعد از آن قیمت تا ۱۲ ساعت حرکت افقی از خود نشان داده و بعد به سمت اهداف بالاتر اوج گرفت. آیا یک ارتباط همیشگی میان خط ۵۰ از شاخص RSI و قیمت وجود دارد؟ نه، اما میتوان از این کاربرد قدرتمند RSI نیز در تحلیلهای خود استفاده کرد.
3. تغییر پارامترها به ۲۰ و ۸۰
تریدرها همیشه به دنبال آن هستند که سیگنالهای شفاف و معلومی از نمودارها و شاخصها دریافت کنند. یکی از اقداماتی که در جهت افزایش کیفیت تحلیلها شکل میگیرد، تغییر پارامترهای شاخص RSI و تبدیل سطوح ۳۰ و ۷۰ به سطوح ۲۰ و ۸۰ است.
هر چند با انجام این کار بعضی از فرصتهای خرید یا فروش را از دست میدهید (چرا که پارامترهای شما سختگیرانهتر عمل میکنند)، اما سیگنالهایی که از اندیکاتور دریافت میشوند ضریب اطمینان بالایی خواهند داشت.
به همان نمونه پیشین توکن HVN برگردیم. در تاریخ ۴ آوریل شاخص RSI به زیر ۲۰ سقوط کرد. در آن زمان حرکات قیمت قبل از افزایش یافتن برای مدتی به شکل افقی دنبال شد. این نمودار نمونه خوبی از سیگنالهای قابل اطمینانتر RSI زیر ۲۰ است.
اگر کمی شانس بیاورید، تحلیلتان هم جواب خواهد داد. استفاده از اندیکاتور قدرت نسبی حین خرید و فروش، استراتژیهایتان را قدرتمندتر میسازد. خبر خوب این است که میتوانید این راه را در هر بازار (نه تنها بازار ارزهای دیجیتال) به کار گیرید.
از یاد نبرید که امتحان کردن و آزمودن ابزارهای گوناگون، بهترین راه برای افزایش مهارتهایتان در تحلیل بازارهای مالی است. اگر شما هم به شکل دیگری از این ابزار تحلیل استفاده میکنید، آن را در دیدگاهها با کاربران دیگر به اشتراک بگذارید.