آموزش تامین مالی در بازار سرمایه

روش های نوین تامین منابع مالی
همه سازمان ها یا افراد برای تامین نقدینگی فعالیت های روزمره و یا گسترش فعالیت های خود و امور سرمایه گذاری، نیازمند آموزش تامین مالی در بازار سرمایه منابع مالی هستند. همه مدل های اصلی که می تواند در تامین مالی پروژه ها در ایران استفاده شود در این دوره تشریح خواهد شد. همینطور نهادهای اصلی درگیر در صدور مجوزها و گارانتی های دولتی برای سرمایه گذاران خارجی. همچنین ابزارهای نوین تامین مالی داخلی (نظیر صکوک،تامین مالی جمعی و … )در این کارگاه تبیین می گردد.تسلط بر این ابزارها باعث تنوع بخشی به ابزارهای تامین مالی طرحها و پروژه ها شده و امکان تشکیل سبدی هوشمندانه تر از امکانات را فراهم می آورد.
محتوای دوره :
روش های نوین تامین منابع مالی
تامین مالی کوتاه مدت:
با استفاده از شبکه بانکی
تامین مالی ریالی- تسهیلات
تامین مالی ریالی- تنزیل دریافتنی ها
تامین مالی ریالی-اعتبار
تامین مالی ارزی- اعتبارات اسنادی
تامین مالی ارزی- حساب باز
تامین مالی ارزی- حساب امانی
چگونگی آرایش صورت مالی جهت دریافت تامین مالی کوتاه مدت از شبکه بانکی
تامین مالی بلند مدت:
با استفاده از شبکه بانکی
تامین مالی طرح- تسهیلات بلند مدت و دوره تنفس به همراه سرمایه در گردش (جهت طرح های تولیدی)
تامین مالی ارزی- صندوق توسعه ملی
تامین مالی ارزی و ریالی –زنجیره تامین مالی
با استفاده از بازار سرمایه
تامین مالی از طریق انتشار اوراق بدهی (انواع صکوک و ساز و کار اجرایی آن)
تامین مالی از طریق افزایش سرمایه- آورده نقدی
عوامل و راهکارهای مورد نیاز جهت استفاده از تامین مالی بلند مدت
رزومه مدرس
مهندس پیام صالحی
سوابق شغلی:
معاملهگر ارزی ، اداره بین الملل بانک مرکزی
کارشناس سابق نظارت بر مصارف کلان و اعتبار سنجی بانک سامان
کارشناس سابق اعتبار سنجی مشتریان کلان بانک سامان
سوابق آموزشی:
مدرس دورههای آموزشی تجزیه و تحلیل صورت های مالی( مقدماتی و پیشرفته)
مدرس دورههای آموزشی مبانی ارزشگذاری، تحلیل بنیادی جامع و تجزیه و تحلیل صورت های مالی در کارگزاری بانک صنعت و معدن
تامین مالی
توسعه ابزارهای مالی و بکارگیری روشهای نوین تأمین مالی، رشد سریع بازار سرمایه را در سالهای اخیر به دنبال داشته است. بدینترتیب بازار سرمایه توانسته در کنار بازار پول به تقویت و رشد بنگاههای اقتصادی و اجرای اثربخش سیاستهای مالی و پولی دولت، کمک شایان توجهی نماید.
شرکتها برای تأمین منابع مالی مورد نیاز خود میتوانند از روشهای نوین تأمین مالی در بازار سرمایه بهره ببرند. آشنایی با این فرآیندها و تشخیص روش مناسب تأمین مالی نیاز به تخصص مالی در حوزه بازار سرمایه خواهد داشت.
ترسیم نقشه راه مناسب جهت تأمین منابع مالی بنگاه های اقتصادی از طریق بازار اوراق بهادار که تحت عنوان خدمات «مشاورۀ عرضه» شناخته میشود، یکی از خدمات اصلی شرکتهای تأمین سرمایه است.
بازار بدهی
گاه شرکتها تمایل دارند به جای به کارگیری منابع مالکان یا شرکای جدید، از طریق استقراض، نیازهای مالی خود را تأمین کنند. در این صورت بنگاههای اقتصادی میتوانند به جای استفاده از واسطههای مالی نظیر بانک، با انتشار اوراق بدهی مستقیماً از بازارهای مالی، منابع مورد نیاز خود را تجهیز نمایند. تأمین مالی به وسیله بدهی زمانی اتفاق میافتد که شرکت، منابع مالی مورد نیاز خود جهت تأمین مخارج آموزش تامین مالی در بازار سرمایه طرحهای سرمایهگذاری و یا سرمایه در گردش را با فروش ابزارهای بدهی به افراد و یا سرمایهگذاران نهادی جذب نماید. در این روش، افراد یا مؤسسات نیز بهعنوان اعتباردهندگان شناخته شده و اصل و سود اوراق را در مواعد تعیین شده دریافت مینمایند. مزایای تأمین مالی از طریق بازار سرمایه نسبت به بانکهاامکان تأمین مالی مبالغ بالاتر از طریق بازار سرمایه: بانکها معمولاً از ریسکپذیری پایینی برخوردار هستند و سقف وام اعطایی آنها محدود بوده و به رتبه اعتباری شخص متقاضی تسهیلات بستگی دارد. تأمین مالی توسط بانکها عمدتاً برای دورههای زمانی کوتاهمدت تعریف شده، در حالیکه تأمین مالی از طریق بازار سرمایه در جهت تأمین مالی میانمدت و بلندمدت می باشد.تنوع بیشتر ابزارهای تأمین مالی در بازار سرمایه نسبت به بازار پول.امکان شناور بودن نرخ سود اوراق بدهی در بازار سرمایه.امکان بازپرداخت اصل اوراق در سررسید (در بازار سرمایه عموماً سود اوراق در مواعد سه ماهه، شش ماهه و . پرداخت شده و اصل مبلغ تأمین مالی در سررسید اوراق پرداخت می گردد.)تأمین مالی از طریق انتشار انواع اوراق بدهی به شرح زیر انجام میپذیرد: نقش شرکت تأمین سرمایه سپهر در بازار تأمین مالی ایرانخدمات مشاوره تأمین مالی از ارائه مشاورههای لازم در خصوص ویژگیها و الزامات روشهای تأمین مالی از طریق انتشار اوراق بهادار آغاز میشود.شركت تأمين سرمايه سپهر پس از بررسي وضعیت مالی و اعتباری شرکتها ، توجیهپذیری اقتصادی و مالی طرحهای توسعه و پروژههای جدید آنها، اقدام به تهيه بسته تأمين مالي متناسب با شرایط متقاضی نموده و ضمن انجام اقدامات اجرایی لازم و تهیه مستندات مورد نیاز سازمان بورس و اوراق بهادار، نسبت به اخذ مجوز انتشار و عرضه عمومی اقدام مینماید. تأمین سرمایه سپهر، علاوه بر ارائه مشاوره تأمین مالی و انجام اقدامات لازم به منظور انتشار انواع اوراق بدهی، ایفای سمتهای تعهد پذیرهنویسی و بازارگردانی اوراق بهادار را نیز بر عهده میگیرد.تجارب شرکت تأمین سرمایه سپهر در تعهد پذیرهنویسی اوراق بهادارتجارب شرکت تأمین سرمایه سپهر در بازارگردانی اوراق آموزش تامین مالی در بازار سرمایه بهادار
بازار سرمایه
تأمین مالی از بازار سرمایه یکی از روشهای تأمین مالی و اصلاح ساختار مالی در شرکتها، افزایش سرمایه میباشد. افزایش سرمایه از طریق انتشار سهام جدید میتواند با منابع سهامداران موجود انجام شود و یا با افزودن شرکای جدید به مجموعه سهامداری و سلب حق تقدم از سهامداران فعلی صورت پذیرد. در این فرآیند، سهامداران شرکت با جذب منابع مالی جدید و یا جلوگیری از خروج منابع فعلی، از مزاياي حاصل از اجرای طرحهای پربازده منتفع میشوند. همچنين افزايش سرمايه باعث بهبود ساختار مالی و افزايش ظرفيت استقراض شركت می شود.منابع افزایش سرمایهمنابع افزایش سرمایه از محلهای مختلفی میتواند تأمین شود ازجمله موارد زیر:• آورده نقدی سهامداران• مطالبات و آورده نقدی سهامداران• سود انباشته• اندوخته طرح و توسعه• سایر اندوختهها• مازاد تجدید ارزیابی داراییها.مراحل انجام افزایش سرمایهشرکتهای سهامی عام با استفاده از خدمات مشاور عرضه با طی مراحل زیر میتوانند مجوز افزایش سرمایه از سازمان بورس و اوراق بهادار را دریافت نمایند.• انعقاد قرارداد مشاور عرضه،• تهیه گزارش توجیهی افزایش سرمایه،• اخذ نظر حسابرس و بازرس قانونی شرکت در خصوص گزارش توجیهی،• تهیه بیانیه ثبت افزایش سرمایه،• اخذ مجوز افزایش سرمایه از سازمان بورس و اوراق بهادار،• تشکیل مجمع عمومی فوقالعاده و تصویب افزایش سرمایه،• پذیرهنویسی سهام ناشی از آموزش تامین مالی در بازار سرمایه افزایش سرمایه (در صورت افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و مطالبات حالشده سهامداران)• ثبت افزایش سرمایه نزد مرجع ثبت شرکتها.شرکتهای تامین سرمایه با قبولی سمت مشاور و برپایه دانش و تخصص و تجره موجود، کلیه خدمات فوق را برای مشتریان انجام میدهند.تجارب تامین سرمایه سپهر در افزایش سرمایه شرکتها:
سهم بازار سرمایه در تأمین مالی اقتصاد به 20 درصد رسید
رئیس سابق سازمان بورس گفت: سال 1400 با وجود افت و خیزهای بازار، حجم تأمین مالی از بازار سرمایه ایران به 600 هزار میلیارد تومان رسید که با این حساب سهم بازار سرمایه از تأمین مالی اقتصاد به 20 درصد رسید.
محمد علی دهقان دهنوی در گفت وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، در مورد اینکه چگونه میتوان عمق بازار سرمایه را افزایش داد که بتواند در تأمین مالی اقتصاد نقش پررنگتری ایفا کند؟ اظهار داشت: بازار سرمایه کشور ما در سال 98 و 99 رشد زیادی کرد و دارای نوساناتی بود که این نوسانها آسیبهایی به برخی سهامداران وارد کرد، اما یک نکته قابل توجه است، اینکه بازار ما بزرگتر شده و حضور گسترده مردم در آن نکته قابل توجهی است و بازار سرمایه ظرفیت تأمین مالی برای هم شرکتهای خصوصی و هم دولت فراهم کرده است.
وی گفت: در سال 99 بیش از 680 هزار میلیارد تومان تأمین مالی بخش خصوصی و دولت از بازار سرمایه انجام شد که یکسوم این رقم توسط دولت و دوسوم آن توسط آموزش تامین مالی در بازار سرمایه شرکتهای بازار سرمایه انجام شد که البته دولت در برخی از این شرکتها سهامدار است.
وی این را هم گفت: سال 1400 با وجود افت و خیزهای بازار، حجم تأمین مالی از بازار سرمایه ایران به 600 هزار میلیارد تومان رسید که با این حساب سهم بازار سرمایه از تأمین مالی اقتصاد به بیشتر از 20 درصد رسیده است، در حالی که در سالهای قبل این سهم به 5 درصد هم نمیرسید، بنابراین رقم 20 درصد نویدبخش خوبی برای بزرگ شدن بازار سرمایه است و این نشان میدهد که بازار سرمایه ظرفیت بیشتری برای رشد و توسعه دارد.
دهقاندهنوی در برابر این پرسش که در کشورهای دنیا سهم بازار سرمایه از تأمین مالی چقدر است؟ گفت: تامین مالی در سیستمهای مالی دنیا دو شکل دارد، برخی اقتصادها بانکپایه و برخی بازارپایه هستند؛ به عنوان مثال در آلمان بخش بزرگی از تأمین مالی از طریق بانکها انجام میشود، اما در آمریکا عمده تأمین مالی از بازار سرمایه انجام میشود.
وی ادامه داد: در کشورهای بازارپایه مثلا 60 درصد از بازار و 40 درصد از بانک تأمین مالی میشود. در ایران بین 75 تا 80 درصد تأمین مالی از شبکه بانکی و 20 تا 25 درصد از بازار سرمایه انجام میشود، اما بانکهای ما به توسعه مورد نظر خود رسیدهاند و زیاد جای رشد ندارند و با عمق دادن به بازار سرمایه میتوان سهم 50 درصدی برای بازار سرمایه و 50 درصدی هم برای بانک در تأمین مالی در نظر گرفت.
مزایای تامین مالی بازار سرمایه بیشتر از بانک است/ بنگاههای اقتصادی چرا بانکها را ترجیح میدهند؟/ بازار سهام برای سرمایه پذیران آموزش تامین مالی در بازار سرمایه به صرفهتر بوده و با اقتصاد کشور سازگاری بیشتری دارد
علی عباس کریمی گفت: اگر ناشران و یا فعالان اقتصادی به خوبی با بازار سرمایه اشنا شوند و امکانات آن را بشناسند، قطعا از این بستر استقبال خواهند کرد وجایگاه آن نسبت به تامین مالی از بانکها ارجحیت پیدا می کند. با اینکه امکان دسترسی به منابع از بانکها سریعتر است اما بازار سهام برای سرمایه پذیران به صرفهتر بوده و همچنین این بستر با اقتصاد کشور سازگاری بیشتری دارد.
علی عباس کریمی معاون تحقیق و توسعه سازمان بورس و اوراق بهادار در گفت و گو با زهرا فعله گری خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد اظهار کرد: یکی از کارکردهای اصلی بازار سرمایه تامین مالی شرکتها و یا فراهم کردن امکان دسترسی به منابع سرمایه گذاران است.
کریمی بیان کرد: سازمان بورس راهکارهای مختلفی همچون اوراق بدهی، صکوک، افزایش سرمایه و غیره را برای رفع نیاز شرکتهای پذیرفته شده ارائه میدهد و فعالان اقتصادی میتوانند از ابزار متناسب با وضعیت بنگاه خود بهره ببرند.
وی ادامه داد: هرچند که کشور ما در قیاس با کشورهای پیشرفته جهان، به خوبی از کارکردها و ابزارهای بازار سرمایه استفاده نمیکند اما طبق آخرین آمار به ثبت رسیده در سالهای گذشته امکان تامین مالی برای ناشران افزایش پیدا کرده است و رشد ملموسی در این حوزه دیده میشود.
معاون تحقیق و توسعه سازمان بورس بیان کرد: حجم شرکتهایی که از بازار سرمایه تامین مالی می شوند نسبت به بنگاههای فعال در اقتصاد کشور کم و یا متوسط است و باید امکانی فراهم شود که شرکت های بیشتری مایل به حضور و استفاده از ابزارهای بازار سرمایه باشند.
کریمی تشریح کرد: با بیان اینکه در سراسر دنیا بازار سرمایه نقش اصلی تامین مالی را دارد، بیان کرد: اگر ناشران و یا فعالان اقتصادی به خوبی با بازار سرمایه اشنا شوند و امکانات آن را بشناسند، قطعا از این بستر استقبال خواهند کرد وجایگاه آن نسبت به تامین مالی از بانکها ارجحیت پیدا می کند.
وی ضمن اشاره به اینکه با افزایش آگاهی شرکت ها نقش بازار سرمایه بیشتر از وضعیت کنونی خواهد بود؛ افزود: توسعه فرهنگ و افزایش دانش فعالان اقتصادی درمورد مزایا و کارکردهای بازار سرمایه میتواند منجر به کاهش اتکا به نظام بانکی و بازگشت اقتصاد به ریل اصلی خود شود. باید تامین مالیهای میان و بلند مدت از طریق بازار سرمایه انجام شود و سیستم بانکی برای دورهای کوتاه مدت و یا سرمایه در گردش کاربرد دارد.
کریمی ابراز کرد: اینکه چرا در شرایط فعلی بنگاههای اقتصادی تامین مالی از بانک ها را نسبت به بازار سرمایه ترجیح می دهند مربوط به ساختارهای مالی آنهاست. شرکتها برای حضور در بازار سهام باید اطلاعات خود را افشا کنند و شرایطی را برای حفظ حقوق سهامدارانشان ایجاد کنند اما تامین مالی از نظام بانکی سهلتر بوده و نیازی به اصلاح ساختار مالی شرکتها نیست.
معاون تحقیق و توسعه سازمان بورس تصریح کرد: با اینکه امکان دسترسی به منابع از بانکها سریعتر است اما با بررسی و مقایسه مزایای بازار سرمایه و بانکها خواهیم دریافت که بازار سهام برای سرمایه پذیران به صرفهتر بوده و همچنین این بستر با اقتصاد کشور سازگاری بیشتری دارد چراکه منابع مالی سرمایه گذاران در مسیر تولیدی به کار گرفته میشود و این امر میتواند تاثیر بسزایی در بهبود شرایط کلی اقتصاد داشته باشد.
وی مطرح کرد: ابزارهای متنوعی برای تامین مالی در بازار سرمایه وجود داشته که صرفه اقتصادی آن برای بنگاههای اقتصادی بیشتر از بانکهاست. بهطور مثال با استفاده از افزایش سرمایه، ناشران ناچار به بازگرداندن منابع و بازپرداخت وجوه نیستند. در واقع در این شیوه سرمایه گذاران با بنگاه اقتصادی شراکت کرده و بنگاههای اقتصادی بدون نگرانی از بازپرداخت منابع، سرمایه جدیدی را به کسب و کار خود وارد می کنند. همچنین ابزارهای دیگری همچون انتشار اوراق بدهی، مشارکت، صکوک و. وجود دارد که ناشران می توانند با یک فرآیند ساده، منابع مورد نیاز خود را تامین کنند.
کریمی گفت: این در حالی بوده که شرکتها با تامین مالی از بانکها، هزینه بیشتری در خصوص مقدار بهره و غیره متحمل میشوند. در هر بار تامین مالی از نظام بانکی، بنگاههای اقتصادی نیاز به ارائه تضمین و ضامنی را دارند اما در بازار سرمایه پس از پذیرش، شرکتها دیگر با دشواریهای این چنینی رو به رو نمیشوند.
چالشهای نظام تامین مالی در بازار سرمایه
میثم طهماسبزاده بایی کارشناس بازار سرمایه تامین مالی در نظام اقتصادی ایران از طریق بازار پول و بازار سرمایه در حال انجام است و کماکان نقش بازار سرمایه بهرغم اینکه توسعه فراوانی که از بعد ابزارها و شیوههای تامین مالی در آن صورت پذیرفته نسبت به بازار پول محدود بوده و شرکتها بخش عمدهای از منابع موردنیاز برای تامین مالی خود را از طریق نظام بانکی انجام میدهند و به عبارت بهتر، بانکها در ایران نقش محوری در نظام تامین مالی دارند. در این خصوص دلایل مختلفی میتوان برشمرد که مهمترین آن گسترش شبکه توزیع نظام بانکی کشور، دسترسی آسانتر و آشنایی بیشتر عامه مردم با آنها، همچنین پیچیدگیهای موجود و بوروکراسی زیاد در فرآیند انتشار اوراق تامین مالی که منجر به افزایش هزینه تامین مالی برای شرکتها و زمانبرکردن تامین مالی میشود که صرفه تامین مالی را در بازار سرمایه برای شرکتها کاهش میدهد.
خوشبختانه با تلاشهای صورت گرفته ابزارهای تامین مالی در بازار سرمایه گسترش یافته ولیکن اگر بخواهیم از ابزارهای مذکور به نحو درست استفاده کنیم باید بوروکراسیهای موجود را کاهش دهیم. در اوراق بدهی با توجه به مسائل فقهی ابزارهای مختلفی در این خصوص تعریف شده اما آشنایی فعالان بازار سرمایه و مدیران شرکتها و حتی شرکتهای مشاور در زمینه فرآیندهای انتشار آن بسیار محدود است و اوراقهای مذکور پیچیدگیهای خاص خود را دارند که بعضا منجر به طولانی شدن زمان تامین مالی و افزایش هزینههای انتشار آن میشود. زمانی بازار ثانویه پویایی خواهیم داشت که بازار اولیه توسعهیافتهای داشته باشیم. سود حقیقی در بازار ثانویه باید در نتیجه افزایش سودآوری در شرکتها به دلیل افزایش تولید در اثر طرحهای توسعهای ایجاد شود نه صرفا تورم که آثار زیانباری برای اقتصاد کشور دارد. تامین مالی از طریق اوراق سرمایهای در ایران از طریق سود انباشته و مطالبات و آورده نقدی صورت میگیرد. در این خصوص قابل ذکر است در افزایش سرمایه از محل مطالبات و آورده نقدی، ۸۰ تا ۸۵درصد مبلغ افزایش سرمایه از محل مطالبات سهامداران صورت میگیرد و متاسفانه به علت قوانین موجود این فرآیند بسیار زمانبر است، به طوری که از زمان مجمع عمومی فوقالعاده که افزایش سرمایه تصویب میشود تا زمان ثبت آن بیش از ۶ ماه زمان میبرد.
از جمله مشکلاتی که منجر به طولانی شدن فرآیند اجرایی شدن افزایش سرمایهها میشود به شرح ذیل است:
۱-فرآیندهای قانونی: بر اساس ماده ۱۶۶ قانون اصلاحی قسمتی از قانون تجارت مهلت استفاده از حقتقدم ۶۰ روز است که بر اساس دستورالعمل زمانبندی افزایش سرمایه این مهلت یک بار و به مدت ۳۰ روز قابل تمدید است، همچنین بر اساس تبصره ۱ ماده ۲۳ قانون بازار اوراق بهادار، مدت عرضه عمومی ۳۰ روز است که با احراز ادله موجه حداکثر به مدت ۳۰ روز دیگر قابل تمدید است.
۲-فرآیندهای تایید طرح اعلامیه پذیرهنویسی همچنین ثبت افزایش سرمایه در مرجع ثبت شرکتها متاسفانه زمانی طولانی را به خود اختصاص میدهد، به طوری که حتی برخی از شرکتها که اقدام به افزایش سرمایه از محل سود انباشته نیز میکنند پروسه ثبت افزایش سرمایه آنها بیش از چند ماه زمان میبرد.
۳-فرآیند جمعآوری اطلاعات و مشخص کردن میزان مشارکت سهامداران و سرمایهگذاران در افزایش سرمایه به دلیل الکترونیکی نبودن شیوه مشارکت، که در بسیاری از موارد منجر به شکایت از طرف سهامداران و سرمایهگذاران به دلیل اشتباهات صورت گرفته میشود.
۴-مشکلات ارسال حقتقدم برای سهامداران و هزینه بالای آن مخصوصا در شرکتهایی که تعداد زیادی سهامداران خرد دارند.
مشکلات ذکر شده منجر به عدمترغیب سرمایهگذاران به مشارکت در افزایش سرمایه میشود که باید تمام تلاشها در جهت مرتفع کردن موارد ذکر شده صورت گیرد. راهکارهایی که در این خصوص پیشنهاد میشود به شرح ذیل قابل ذکر است:
۱-الکترونیکی کردن نحوه ارسال حقتقدم به سهامداران و همچنین نحوه مشارکت سهامداران در افزایش سرمایه.
۲- اصلاح قوانین جهت کاهش زمان استفاده از حقتقدم و زمان عرضه عمومی حقتقدمهای استفاده نشده.
۳-با توجه به اینکه در فرآیند انتشار اعلامیه پذیرهنویسی عمومی برای شرکتهای ثبت شده نزد سازمان بورس و اوراق بهادار، تمام موارد قانونی در این سازمان مورد بررسی قرار میگیرد، مقرر شود در شرکتهای ثبت شده نزد سازمان انتشار اعلامیه پذیرهنویسی عمومی صرفا با تایید سازمان امکانپذیر شود.
تامین مالی به قیمت بازار و بدون استفاده از متعهد پذیرهنویس یکی از شیوههای تامین مالی است که میتواند تاثیر قابلتوجهی بر نیازهای فوری تامین مالی شرکتها در زمان اقبال به بازار سرمایه داشته باشد.